.
.
Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Voor niemand. Het is een spoor, dat alleen gemaakt kan worden als meerdere voeten het betreden.
En hier sta ik nu, in de deuropening van mijn zelfgebouwde woonwagen. Ik kijk naar het vochtige gras in de avond. De lucht kleurt oranje aan de westkant, boven de bomen van de vijver. Die rust! Ik geniet er nog steeds van.
Het voelt als een bevrijding, een leven met weinig bezit, te wonen in mijn eigen kleine huis op wielen. Ik kan gaan waar het leven me brengt. Ik kan ook blijven waar ik ben. Ik ben vrij. Dat dacht ik. Maar is dat zo? Vandaag kwam er een vrouw, die me aan het denken zette.
Ik wist dat ze zou komen en nu is ze er. Een vrouw met lang blond haar, ergens in de dertig. Ze maakt een tocht langs allerlei adressen, om rond te kijken. Ze heeft een plan en wil weten of het kan. Mijn blog heeft haar bij mij gebracht en ze vertelt enthousiast wat haar bedoeling is. Ze zal haar eigen huis gaan bouwen, een klein huis op wielen. Terwijl ze erover vertelt, zie ik ook twijfel in haar ogen. Kan ze het wel? O, ze heeft vast en zeker hulp nodig! Iemand met kennis van zaken… En waar zal ze het gaan doen? Ze wil graag in de buurt zijn van haar vrienden, of dichter bij haar lief.
“Mijn vriend heeft het heel druk,“ vertelt ze nadenkend. “Hij wil graag zelfstandig worden, dingen gaan maken die hij echt wil, meubelen van staal. Maar hij durft niet. Nu verdient hij goed, met zijn baan. Hij heeft er veel spullen van gekocht, een boot, een loods, een camper, een auto, en die spullen kosten een hoop geld. Hij heeft dat geld nodig. Maar hij wil zo graag vrij zijn, ik zie zijn ogen glimmen als hij het er over heeft…“
Ik luister aandachtig. “Misschien kan jij hem inspireren, als je je eigen huisje gaat bouwen.”
Ik zie een vonk van hoop in haar ogen. “Ja, als ik hem kan laten zien dat het kàn!”
Laten zien dat het kàn. Dat heb ik gedaan. Ik heb er verhalen over geschreven en gemerkt dat er veel meer mensen zijn met dezelfde droom. Maar hoe nu verder? Moet ik nu in mijn eentje mijn gewonnen vrijheid gaan vieren, is dàt het dan??
Met deze vraag nog in gedachten, zet ik de radio aan. Het is zeven uur, tijd voor mijn favoriete programma, Passaggio, op Radio 4. Lex Bohlmeijer, de presentator, begint altijd met iets te vertellen wat hem die dag raakt. Dit maal is het een boek. Wat hij vertelt treft mij. Terwijl ik luister, vervaagt het beeld van de blonde vrouw, die ik vandaag sprak. Het maakt plaats voor een zwarte vrouw en ze leefde meer dan 150 jaar geleden in het verre Amerika.
“Harriet Tubman and the Underground railway”, zo heet het. Het gaat over een vastberaden vrouw, die zich losmaakt uit een leven van slavernij. Ze maakt een levensgevaarlijke tocht door moerassen en langs rivieren. Door de modder bereikt ze illegale treinen, die ‘s nachts door het land rijden. Bij de stations hebben haar contactpersonen haar komst al voorbereid. Alleen al om die treinen te bereiken, dat is een hele opgave.
Als ze na een lange, barre tocht de vrijheid in het noorden heeft bereikt, weet ze dat ze terug moet.
Vrijheid in je eentje is geen vrijheid. Ze weet het zeker.
Ze gaat terug om ook haar vrienden en familie op te halen. Elf keer gaat ze terug en neemt honderden anderen mee. Ze reizen bij nacht. Ze lopen door het water zodat de bloedhonden hun spoor niet kunnen volgen. Ze zingen spirituals om elkaar te laten weten dat de kust veilig is. “”Go down Moses” zingen ze, en al zingend geloven ze er in. Hun vrijheid gloort aan de horizon, als de opkomende dageraad.
Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Ook voor ons niet. Het is een spoor. Het is een spoor dat loopt langs mensen waarvan je houdt en die van jou houden. Het is als een land dat we zelf moeten maken, los van de kille berekenende wereld. Het is een route die je zelf helpt uit te zetten, door je te verenigen met gelijkgestemden. Door het verhaal te vertellen, het lied te zingen, dat herkenning vindt. Dàt is het spoor, dat vrij maakt.
.
.
.
.
Alowieke 
Hoi Alowieke,
Dank je wel voor ‘wat is vrijheid in je eentje’
Ik lees aldoor je berichten zonder iets tegen je terug te zeggen.
Ik zit over je verhaal na te denken . . . Wat is vrijheid in je eentje en wat is vrijheid met z’n tweetjes? Het is . . . een voortdurende
worsteling
vrij in m’n eentje en ik mis niets vrij met z’n tweetjes en ik mis iets vrij in m’n eentje en ik mis iets vrij met z’n tweetjes en ik mis niets
Dank je wel voor al je inspirerende verhalen en tekeningen.
Hendrik
LikeLike
Hoi Hendrik. Ja, er is veel over vrijheid te vertellen op allerlei manieren. Ik begrijp je worsteling. Ik hoop dat je je draai toch kan vinden, naar jouw vrijheid in de jouw omringende wereld.
Mijn gedachte hierover gaat eigenlijk meer over het grotere verband, waar we allemaal deel van uitmaken. En het verhaal over bevrijding uit slavernij hoort er echt bij. Dit heb ik in onderstaande reactie duidelijker gemaakt.
Ik ben blij dat je van mijn verhalen en tekeningen geniet.
LikeLike
Ik moet iets meer vertellen over de strekking van dit verhaal. Sommige mensen denken dat ik eenzaam ben, als ze dit lezen. Maar dat is het niet. Ik geniet van de rust en het alleen zijn. En natùùrlijk ben je in stilte met de hele schepping verbonden. Maar ondertussen lopen er een heleboel mensen rond die hier nooit toe komen. Graag zou ik zien dat ook zij die vrijheid kunnen vinden. Een op de zeven mensen krijgt een burn out omdat ze zichzelf tot slaaf maken van hun spullen en van hun agenda. Velen maken zichzelf wijs dat ze van alles moeten en zich bovendien nog goed moeten beveiligen in de tijd dat ze onderweg zijn of niet thuis of op internet. Hoe meer vrijheid, hoe meer deuren er open gaan. Voor iedereen.
Het verhaal wat ik geschreven heb, gaat niet alleen over onze eigen verslavingen vandaag de dag, maar ook over slaven in Amerika, in de 19e eeuw. Ik wil nog eens benadrukken dat de kapitalistische wereldeconomie nog steeds veel slachtoffers maakt en ellende veroorzaakt overal ter wereld. Er worden mensen gedood, misbruikt, en er is grootschalige ontworteling, met alle trauma’s die daar bij horen. Ik ga hier nu verder niet op in, want dan wordt het een te lang verhaal en te groot voor een blog als dit. Maar ik denk aan al die mensen die voor hun vrijheid moeten vechten. Heel vaak.
LikeLike
Meer reacties op een blog als deze, dat zou ik leuk vinden. Ik vind het fijn om gedachten hierover terug te horen.
LikeLike
Dag Alowieke,
Hierbij zomaar wat gedachten naar aanleiding van je bericht.
Over slaaf zijn van je werk en bezit:
Sommigen zullen werk en bezit inderdaad rangschikken onder het kopje slavernij; gevangenzitten in de rat race van het leven, in verwachtingen, verplichtingen, bezittingen. Dat zou je onvrij kunnen noemen. Maar het is pas onvrij als je het als zodanig ervaart. Helemaal vrij bestaat immers niet. Voor iedereen geldt dat hij moet planten om te oogsten, bijna letterlijk. Ofwel, je moet geld verdienen om te wonen, te eten, de kachel te stoken en kleren aan te trekken. Dat is de basis. Dat ervaar ik niet als onvrij, maar als noodzaak om als mens te bestaan. Vervolgens wordt het ingewikkeld. Om dat geld te verdienen heb je misschien een auto nodig om een afstand te overbruggen als je op het platteland woont. Of je werkt in de Randstad en bent veel geld kwijt aan wonen. Toegegeven, het is een keuze welke arbeid je gaat verrichten, met alles wat eraan vastzit. Maar die keuze is niet voor iedereen even vrij. Hij kan vallen onder het kopje ‘noodzakelijk kwaad’.
Over vrijheid en keuzes:
Voorbij de eerste basisbehoeften is er een heel scala aan keuzes, waarbij voor mij geldt: hoe minder eisen je stelt, des te vrijer ben je om je leven in te richten naar jouw ideaal. Ik denk dat het toverwoord ‘balans’ is. Dat je in de keuzes die je zelf maakt, of moet maken, een evenwicht vindt tussen je hoofd en je hart. En in het verlengde daarvan: tussen eigenbelang en verantwoordelijkheid nemen. Onder dat laatste versta ik ook de omgang met de natuur, met de aarde, met de medemens, niet bovenmatig consumeren en dergelijke. Eigenlijk tussen esthetisch en ethisch leven, zoals Kierkegaard het noemt.
Over slavernij, oorlog, onderdrukking:
Ik realiseer me dat alles wat ik hierboven zeg, voor ons in het ‘vrije’ Westen een luxeprobleem is. Want je hebt gelijk, hoeveel mensen zijn er niet die zelfs deze keuzes niet kunnen maken. Nu en in het verleden. Die moeten vechten voor hun vrijheid, die verschrikkelijke dingen meemaken. Dat maakt nederig. Dat maakt dat de blik verschuift van keuzes ‘moeten’ maken naar keuzes ‘kunnen’ maken. Het begrip vrijheid krijgt dan een andere dimensie.
Tot zover mijn gedachten vandaag. Die niet dé waarheid zijn, slechts een waarheid.
Hartelijke groet, en dank voor je mooie tekeningen en berichten, die ik regelmatig lees.
Irene
LikeLike
Bedankt voor je waardevolle reactie! Er is een regelrecht verband tussen het feit wat wij allemaal denken nodig te hebben en het lijden van mensen elders in de wereld. Tolstoi heeft dat goed verwoord.
Ik zit op iemands rug,doe hem naar adem snakken
en laat mij door hem dragen.
En toch blijf ik tegen mezelf
en anderen zeggen
dat ik medelijden met hem heb
en zijn last zou willen verlichten
door te doen wat ik kan –
…..
behalve door van zijn rug af te gaan.
.
.
Lev Tolstoj (1828-1910)
En hoe vaak hoor je mensen zeggen, als ze op vakantie zijn “Wat heb je eigenlijk maar weinig nodig.” Kritisch kijken naar wat je echt nodig hebt, geen tien dingen tegelijk willen maar rustig de tijd nemen voor wat je doet, dat maakt het leven een stuk eenvoudiger.
OOk ik heb de stap gemaakt naar een leven met weinig spullen. Het bevalt prima. En je hoeft niet alles zelf te hebben. Veel kun je delen. Dat is ook gezellig.
LikeLike
Ja! Zeg ik als mede vrijheid- (zelfs mijn naam heeft die betekenis) “strijder”, want zo voelt het soms, als strijden. En soms is het er zonder dat ik het zelf in de gaten had. Een staat van ZIJN die er IS als je gewoon BENT.
Het zet mij aan het denken. Ik zit middenin de vraag: ga ik alleen verder? Want dat voelt voor mij als ultiem vrij. Nergens en aan niemand vastzitten. Ik heb al geen huis meer, erg weinig spullen, op dit moment zelfs eigenlijk geen land met mijn gereis en ge-heen en weer. Ik hang ergens tussenin. En wat als ik dat doorzet? He-le-maal alleen. Het is wat ik graag zou willen. Ergens… Of? Is het alleen zijn een comfortzone die ik goed ken? De kou? De naaktheid op het kale en harde beton?
Een andere kant van de medaille van alleen-zijn: de angst om werkelijk te verbinden? Een verwarring met vrijheid?
Een gedachte erbij…
Dank voor het onder woorden brengen. Mooi!
LikeLike
Ja, soms moet je je eerst losmaken van oude banden om iets nieuws te creeëren. Daarmee kan je een mooie inspiratiebron worden voor anderen. Dat herken ik, als je dat bedoelt. Maar juist dat je elkaar tijdens het proces, en er na mee kan inspireren, dat vind ik toch het mooiste, en dat is een gezamenlijk pad waar ik graag telkens naar terug keer.
Ik denk ook dat we stabiele persoonlijkheden nodig hebben om ons pad naar de vrijheid te begeleiden. Net als Harriet Tubman ook haar vertrouwenspersonen had, op de treinstations. Mensen om mee te praten en die je verder op weg helpen. En die je kunnen opvangen als je ziek bent.
LikeLike