Het winkeltje dat alles goedmaakt

Na een stressvolle dag kom ik in een winkel die gerund wordt met verstandelijk gehandicapten. Hier kan ik opgelucht ademhalen.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Je kent het wel. Er is een gevoel van onvrede en iemand moet de schuld krijgen. Soms gebeurt het op straat, soms op het werk of elders. Het is een ketting, de een steekt de ander aan. Er is al prestatiedruk en dan komt dit er nog bij. De stress neemt toe. Harde woorden gaan over en weer. Die ketting moet doorbroken worden. Om dat duidelijk te maken schrijf ik dit verhaal. Ik noem geen namen, geen locatie. Vraag je dus niet af waar dit zou zijn, of wie de mensen zijn waarover ik spreek. Dat is niet belangrijk. En vooral: Het gaat over hoe eenvoudige lieden met een beperkt verstand een groot geluk kunnen zijn in onze drukdoenerige wereld.

Naar de stad is bijna een uur fietsen. Het is een hele onderneming soms, zeker met veel bagage. Dit keer geef ik een klein optreden, een verhaal over bomen en mijn leven, met een uitstalling erbij. Het was passen en meten om alles mee te nemen, de boeken, de boomstronken en takken. Het is een klein zaaltje. Vijf mensen zitten uiteindelijk aan een lange tafel naar me te luisteren. Zojuist waren ze nog met iets anders bezig. Nu hebben ze hun bezigheden opzijgelegd en ik vertel het verhaal waarvoor ik uitgenodigd ben. Een beetje onwennig, met een publiek van maar vijf mensen. Ik weet niet wie ik aan moet kijken en dat maakt me verlegen. Ik vertel naar beste kunnen, een half uur lang. Dan kom ik tot het einde, alleen het liedje moet nog. Ik heb er opnieuw voor geoefend, het lied van de wilgeboom. Mijn gitaar ontbreekt helaas, de kar zat al zo goed als vol. Maar hier hangt er een aan de muur, dat wist ik. Vragend kijk ik naar degene die ernaast zit. Ze drukt hem verwachtingsvol in mijn handen. Mijn vingers beroeren zachtjes de snaren. Hij moet gestemd worden. Dat kan ik snel doen, het instrument is mij vertrouwd. De vijf toeschouwers wachten. Vlot stem ik een voor een de snaren. Dan kom ik bij de een na laatste, de B snaar. Er is iets mis. Het maakt me verward en zenuwachtig. Ik probeer het nog eens en nog eens. Hij reageert niet, de knop lijkt lam te zijn. De vrouw die me de gitaar aangaf begint te ongeduldig te roepen. Ik probeer het te negeren, maar het roepen houdt niet meer op. “Die gitaar is prima, wat doe je toch, begin nou maar gewoon, wat zit je daar nou allemaal te doen!” Ik zucht. Dan maar een liedje zonder gitaar. De vrouw kijkt boos en ontevreden. Toch zet ik opgewekt de eerste tonen in van mijn levenslustige lied en zing het uit tot het einde. Dan klinken de laatste woorden en is het optreden klaar. Een mager applausje volgt. Sommigen glimlachen, tot mijn opluchting. De vrouw doet haar best om vrolijk te kijken. Toch moet ze het daarna nog eens kwijt. Wat zat ik nou allemaal te doen met die gitaar. Daar was niks mis mee. Ze kijkt me kwaad aan. Denkt ze soms dat ik hem heb stukgemaakt? Ik wil iets terugzeggen maar beheers me. Ze moet het instrument maar eens laten nakijken door iemand die ze vertrouwt, zeg ik dan. Ondertussen denk ik aan het boekje dat ik gister las van de Boeddha, die zegt dat iedereen je vriend is. Geweld lost niks op. Terugschreeuwen ook niet. Ik denk aan het kleine gitaartje thuis. Dat had ik best cadeau willen doen, als de situatie anders was geweest. Nu houd ik verder mijn mond maar.
Het inpakken van de kar is nog een heel werk. Bij de kapstok zit ik op de grond om eerst mijn laarzen weer aan te doen, mijn regenbroek ligt naast me. Voor ik daarmee klaar ben gaat ineens het licht uit. “Ik ben hier nog bezig hoor!” roep ik. Een vrouwenstem roept haastig sorry, maar het licht gaat niet meer aan. Vreemd. Een man komt terug, hij komt in het donker naar me toe, wacht tot ik klaar ben en sluit de deur achter ons. Door de lange gang loop ik naar buiten met mijn kar. Dat was het dan. Nu gewoon maar weer naar huis. Gelukkig is de wind gaan liggen, dat scheelt. Anders had ik wind tegen gehad. De man wuift me vriendelijk na.

Ik slaap onrustig en de volgende dag heb ik een brakke kop. Ik besluit om lekker te gaan fietsen, er is nog steeds nauwelijks wind. In Wirdum is een winkel met gehandicapten, ik ben er lang niet geweest, daar wil ik heen. Als ik er binnenkom, zie ik een stevige meid in kerstmannenkleding. Onderuitgezakt zit ze tussen de kerstballen en andere versierselen. “Rustig aan hoor, rustig aan” zegt ze en nog eens. “Rustig aan.” Haar gemoedelijke gezicht is onverstoorbaar. Bedarend beweegt ze met haar handen alsof ze een hele menigte gerust moet stellen. Ze lijkt wel op een Boeddha met een kerstmuts. In de winkel is echter geen enkel teken van onrust, stress of rumoer. Er zijn overal mensen bezig en het is er gezellig. Veel schappen zijn leeg, maar dat is totaal geen probleem. Ik zie een paar mongolen, maar vooral hun familie en begeleiders. Iemand verkoopt zelfgemaakt gebak, ja wel even apart afrekenen graag. Een klein meisje loopt met een gebakje naar buiten, alsof het een schat is. Ik lach naar haar en ze begint te stralen. Wat een verademing. Wat is er nou eigenlijk voor nodig, om met elkaar een goed gevoel te krijgen. Zo belangrijk is het allemaal niet. En dan weet ik het: hier ligt mijn verhaal, in dit eenvoudige winkeltje vol lieve mensen en lege schappen. Deze plek heeft mijn hart gestolen.

.

Een gelukkige pechvogel

Als de stroom ermee ophoudt pak ik vrolijk de beugelzaag

.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Het is pechtijd. De kunst is het gelijkmoedig te ondergaan. Dat probeer ik, maar toch word ik wel even sjaggerijnig als er zich weer een nieuw probleem aandoet. Het meest hardnekkig zijn stroom en online-obstakels. De volgende tweedehands smartphone doet het de eerste week aardig, mits ik dat ene kabeltje gebruik, en geen andere. Het contact hapert, en in de tweede week werkt ook dat ene kabeltje niet meer. Ik had net alles geïnstalleerd.

Wat me toch elke keer genoegen doet is het werk met de bomen. Om het veldje waar mijn huis staat, groeit een wilgenrij. De bomen staan heel dicht op elkaar, en groeien schots en scheef alle kanten op, alles om naar het licht te groeien. Ze moeten hoognodig worden uitgedund. In het schuurtje ligt de kettingzaag, maar ook een hele fijne beugelzaag. Ik begin met de kettingzaag. Dat gaat net lekker, maar dan valt de stroom uit. Ik probeer een ander stopcontact. Gelijk begint het ding weer te brommen. Het is dus het snoer. Het past goed in de serie stroomproblemen. Een wolk komt nooit alleen. Maar hierover haal ik mijn schouders op. Ik heb immers een prima alternatief. Ik pak gewoon de beugelzaag. Ondertussen denk ik na. Ik heb nog wel een mooie dikke kabel liggen zonder stekker eraan. Die maak ik een andere keer wel compleet. Nu wil ik doorgaan.
Tussen de grote en kleine bomen door loop ik naar de meest overhangende wilg. Hij is niet zo heel dik. Onderaan de stam zet ik de zaag in het overhangende stuk. Twee keer schuin inzagen, en met een klein tikje valt het kleine schijfje hout er uit. Nu ik heb een mooie inkeping. Dan is de andere kant aan de beurt. Ik begin te zagen en langzaam begint de boom door te buigen, waardoor mijn zaag meer ruimte krijgt. De inkeping doet krakend zijn werk, anders was de zaag vast komen te zitten. Dat vastzitten krijg je anders altijd en hoe dikker de boom, hoe vaster zit de zaag, als je er niet op bedacht bent. Als het echt een dikke stam is, kun je dat ook oplossen door een keg in de snede te slaan, vlak achter de zaag. Maar dat hoef ik nu niet te doen, deze is dun genoeg om het alleen met een inkeping op te lossen. Met een doffe plof valt de wilg neer, precies tussen een jonge meidoorn en twee elsjes in, zonder ook maar een takje te breken. Ik loop naar het midden van de boom en trek hem naar de nieuwe takkenwal. Boven mijn hoofd klinkt gekwetter. Een koolmees heeft mij gadegeslagen en zit nu een meter van me af op een tak. Luidkeels maakt hij zijn aanwezigheid duidelijk. Twee keer per dag krijgt hij zonnebloempitten van me, op de hoge voertafel. Ik heb twee zaadsilo’s, maar die gebruik ik alleen als er sneeuw ligt of als ik weg ben. Als hij eten krijgt, is het direct van mij en niet anders. Daarom komt hij nu zo dichtbij. Hij fladdert tussen de bomen door naar die ene tak en kijkt toe wanneer ik de voerpot pak. Als ik even later wegloop zijn ook de pimpelmezen aan komen vliegen. Elke dag is het feest. Grijnzend ga ik verder met het slepen van de stam. Het zagen en sjorren en stouwen. Werk wat mij altijd weer gelukkig maakt, al zijn er nog zoveel GSM’s die ermee ophouden.

.

.

Van kolossale glorie naar draaglijke lichtheid

Het grote werk verminderen naar duurzaam en klein. Vanzelfsprekende passiviteit vervangen voor onafhankelijke en veerkrachtige helderheid. Hoe kom je er toe?

.

.

Onverwacht is het er. Iemand komt met iets uit mijn verleden op de proppen. Het brengt me terug in de tijd en dat zet me aan het denken. Hoe alles er stap voor stap toe heeft geleid dat ik nu eenvoudig leef in mijn kleine huis, op deze plek.
Het begon bij een ex-collega schipper, die komt soms met beelden van schepen of vaarwegen waar we allebei wat mee hebben. Nu liet hij een site zien, waar mijn oude schip, de Koophandel 2 werd beschreven. Voor zulke gepassioneerde liefhebbers zijn schepen persoonlijkheden en dit schip was zeker een persoonlijkheid. Ons schip was gebouwd in 1903, was 21 meter lang, robuust met een elegante geveegde kont. Veel mensen hebben ervan gehouden. In die tijd bouwden ze de boten heel zwaar, de huid was wel 8 millimeter dik, met spanten om de twintig centimeter. Het was nog gebouwd met klinknagels waarvoor twee mannen aan het werk waren, eentje binnen en eentje buiten. Die werkten elke dag met elkaar samen. Mensen wisten wat werken was. De schepen werden met sterke handen goed onderhouden en dat was de instelling ook in die tijd. Als je ergens goed voor zorgt, dan gaat het lang mee.

Mijn man M. en ik wilden dat ook, er goed voor zorgen. Maar M. ging eerder ter ziele dan onze schuit, waar we zoveel plannen mee hadden. Ik hield veel van de Koophandel 2 en wilde hem niet kwijt. Nog een jaar heb ik het geprobeerd, met vrijwilligers. Die vonden het vooral leuk en gezellig. Het project was groot voor dit gezelschap, dit vroeg eigenlijk om een degelijke aanpak met mensen die er helemaal voor gingen. Bovendien had ik nog drie boten en een middeleeuwse werfkelder. In totaal was het 800 M2 aan oppervlak wat ik moest onderhouden. Bikken, schuren, schilderen, of stuken en betegelen. Toen ik ook nog de ligplaats kwijtraakte was het duidelijk. Er was geen andere keus, ik moest het schip wel verkopen. In 2006 kwam hij in Drachten terecht, en daar lag hij vanaf dat moment te verkommeren. Er waren mensen die dit aan het hart ging, via via hoorde ik dat.\

.

De Koophandel 2 in de jaren 50 aan de Albrechtskade in Rotterdam.

Je kunt spijt hebben van alles wat verloren gaat. Maar de ziel gaat door, het krijgt een andere vorm. Het schip heeft mij geïnspireerd in de manier hoe het gemaakt is, hoe het leeft als hoedanigheid. De vormen die ik maak, komen rechtstreeks van de schepen waaraan ik heb gewerkt, alleen is alles veel kleiner en lichter. Ik heb begrepen hoe je moet zwoegen om het schip in zijn volle glorie te laten stralen en dat dit werk nooit ophoudt. Dit heeft mij tot bepaalde keuzes geleid. Ik bouwde mijn huis klein en op wielen. Het kan bewegen, net als een schip, maar dan op het droge. Het nodige onderhoud heb ik minimaal gehouden, zodat ik hier oud kan worden zonder dat ik door het vele werk snel oud en moe ben. Het is niet groot, maar wel behaaglijk en ik ben onafhankelijker dan de meeste mensen. In noodsituaties zal ik nauwelijks verschil ervaren, met mijn manier van leven. Ik red me wel.
Iets moois bestaat niet zomaar. Iets groots en indrukwekkends ook niet. In deze tijd leven we op grote voet, grote huizen, grote auto’s. We weten niet meer wat een werk ervoor nodig was. Alles wordt vanzelfsprekend onderhouden of vervangen zonder dat we er zelf veel voor hoeven te doen. Hoelang nog? Ondertussen zijn er steeds minder mensen die praktisch werk kunnen verrichten. Dat is jammer en we worden steeds afhankelijker van grote bedrijven die ons moeten voorzien. Ik leef nu met veel genoegen in mijn kleine huis zonder badkamer of waterleiding. Ik heb het zelfgebouwd en ken elk hoekje. Als er een probleem is kan ik dat tot nog toe altijd oplossen. Ik vind het niet erg minder voorzieningen te hebben en heb mijn manier om daarmee om te gaan. Toch, maar weinig mensen zullen vrijwillig zo’n simpele levensstijl aannemen en soms worden ze er op veroordeeld.
Er zal een dag zijn dat niets meer vanzelfsprekend is. Dan zal het veranderen. De dag dat niet alles zomaar te vervangen is en de dingen weer een ziel krijgen. Alles in het leven moet hanteerbaar zijn, voor nu en in de toekomst. Dus ga ik uit van wat ik zelf wil en aan kan. Dus hier woon ik dan, in mijn eigen mooie lieve zelfgebouwde huis. Klein, maar wel geïnspireerd door de schepen waar ik aan werkte. Het ritme van de spanten, de huid, en hoe dit alles leeft in zomer en winter, bijna als een organisme. Het leven inspireert mij zelf en ik pas me aan aan de omstandigheden. Ik zou hier nog jaren kunnen wonen. Laat iedereen die eenvoudig leven wil dit kunnen doen.

.

.

Stroomstruikels en verdwijningen

Merkwaardige omstandigheden zetten mij aan om na te denken over mijn digitale verslaving.

.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Eigenlijk is het al van begin af aan zo. Ik heb hem, maar eigenlijk vind ik het waanzin. De smartphone. Sinds 2018 neemt dat ding een van de eerste plekken in binnen mijn intiemste kring. Ik verbaasde me er meteen al over wat je er allemaal mee kon en de snelheid waarmee de duim van mijn voorlichter over het scherm ging. Het was een jongen van vijftien en al gauw deed ik het net zo vanzelfsprekend als hij, bezocht sociale apps, checkte vijf keer per dag mijn mail en het ding ging steeds vaker met me mee.
De eerste jaren gaat dat probleemloos. Maar na een tijdje denk ik het steeds vaker: Deze onzin moet maar weer eens afgelopen zijn. Terwijl die gedachte groeit neemt mijn gebruik juist toe. Voor het eten korte filmpjes kijken op Facebook. Steeds teruggaan naar de commentaren en Instagram. Goed voor de wereld, want ik steun immers oorlogsslachtoffers in mijn commentaren. Een goed excuus, vind ik. Maar de stem van mijn onbewuste roept en het wordt steeds sterker. Maak jezelf vrij! Weg met dat ding! Onbewust doe ik pogingen om ervan af te komen. Achteloos laten liggen op een tafeltje bijvoorbeeld. Maar van zo’n kostbaar ding afkomen, dat is nog niet zo makkelijk, in een maatschappij waar iedereen er verschrikkelijk afhankelijk van is. Al gauw komen mensen naar me toe met opgehaalde wenkbrauwen. Ze heffen het roze hoesje in de lucht waar mijn verslaving in zit. Met nadruk klinkt steeds weer hetzelfde zinnetje: “Is dit van jou?” Ik moet dus beter mijn best doen met kwijtraken.

Maar dan lijkt de tijd langzaam rijp te worden. Rijp om af te kicken van de dikke vette digitale tiet, die mij afhoudt van mijn eigen voedzame stroom. Welke gedachten en scheppingen wachten op een lege geest maar krijgen de kans niet? De achterliggende kracht om ervan af te komen wordt almaar sterker. De innerlijke bron die door steen kan breken. Dingen haperen of verdwijnen. Het strekt zich verder uit dan alleen de telefoon. Op een gegeven moment lijkt elk digitaal contact te worden belemmerd. Het stekkertje van mijn laptop past opeens niet meer, hij is gegroeid. Terwijl hij altijd op dezelfde plek ligt en ik hem nooit ergens mee naar toe neem. Ook mijn vriend buigt zich erover en we snappen er niks van. Daar blijft het niet bij. De volgende dag komen er mensen voor een interview. Ik ruim het huis op van voor naar achter, van onder tot boven. Als laatste leg ik mijn smartphone op de vensterbank, het roze hoesje is beduimeld en glad van de vele aanrakingen. Er zitten transparante stickers op van Treesistance. Liefkozend gaat mijn vinger over het roze leer, dat een plantaardige oorsprong heeft. Ik bedenk me net hoe vreemd het is dat ik dit doe. Een telefoonhoesje aaien. Alsof het mijn vriendje is! Wil ik dat wel?
Precies op dat moment komt er een auto aan. Het zijn de mannen waar ik op wacht, die van het interview, De een komt als interviewer, de andere is fotograaf. De auto rijdt het veld op om te parkeren, precies op het laagste stuk. Hij zwaait vrolijk door het raam, maar ik weet: daar komt hij vast te zitten. Dat is al zo vaak gebeurd! Ik moet ernaartoe, hoe eerder hij daar weg is hoe beter. En hoewel ik zojuist nog besloot dat mijn telefoon daar prima lag, kleeft hij nu als vanzelf aan mijn hand vast, zonder dat ik er acht op sla. In mijn gedachten is alleen nog de gestrande auto. Daarna draag ik een antislipmat aan, help duwen. Uiteindelijk lukt het. Maar als het interview voorbij is en de mannen zijn weg, ligt mijn telefoon niet meer op dat plekje in de vensterbank. Na een poos zoeken op plekken waarvan ik weet dat hij er toch niet ligt, dringt het besef bij me door, heel langzaam, van een telefoon in mijn hand. De razendsnelle keuze om hem niet in het natte gras te leggen maar op het droge staal van de auto. En daarna het rumoer van het moment en het vergeten. Ergens onderweg viel hij van de auto af. Dat was zelfs te traceren. Toen ik daarna mezelf belde deed hij het eerst nog. Maar van het ene op het andere moment was er geen bereikbaarheid. Gevallen en overreden. Zo moet het gegaan zijn.
Maar nu! Eindelijk is het gelukt. Ik ben ervan af. Ik ben er beduusd van. En er was nog een afscheid ook. Een laatste liefkozing van het roze leer.

Ik laat het tot me doordringen. Op het moment dat mijn smartphone weg is, kan ik helemaal nergens meer bij, ook niet bij mijn mail. Want dat stekkertje van mijn laptop was immers ook al op wonderlijke wijze van vorm veranderd en hij past nog steeds niet. Alles zet me aan om een pauze te nemen en me te bezinnen op deze verslaving. Bleek kijk ik voor me uit. En neem dan een radicale beslissing.

In de winkel van Odido zeggen ze dat het niet kan, mijn abonnement opzeggen. Dat kan alleen een paar maanden van tevoren en mijn abonnement loopt pas af in augustus. Dat zou betekenen dat ik nog tien maanden blijf doorbetalen, dat is meer dan tweehonderd euro. Omdat ik dat toch zonde vind, koop ik een tweedehands smartphone met een barst erin. Facebook en Instagram gooi ik eraf. Dat is dat. Maar Spotify wordt meteen geïnstalleerd en gelijk ga ik die avond naar mijn luisterboek alsof er niks gebeurd is. Als een kleuter lig ik te luisteren, zoals ik dat nu al avond na avond doe. Luisterboeken zijn tegenwoordig onbeperkt beschikbaar, actief lezen hoeft niet meer. Je hoeft steeds minder zelf te doen. Vlak voor het slapen gaan zie ik dat het apparaat nog maar zes procent stroom heeft. De lader, die ik meteen had aangesloten, heeft niks gedaan. En dat terwijl het stekkertje gewoon leek te passen. Ik probeer nog drie andere stekkertjes en fiets dan naar Dick die ook al zijn plugjes uitprobeert, echter zonder resultaat. Net als bij de laptop.

Is dit een les? Tuimel ik er opnieuw in, door gewoon op dezelfde voet door te gaan? Er is een wijze stem in mijn hoofd die zegt: Ga ook van Spotify af en zet door. Bel Odido persoonlijk en vraag of ze nu al kunnen vastleggen om het abonnement te laten aflopen in augustus. Maak afspraken zodat je voor jezelf geen uitvluchten meer kan zoeken, of stiekum van uitstel afstel maakt. Tenslotte zit ik straks echt niet helemaal zonder internet. Ik kan altijd op de camping terecht, daar is Wifi. Het is maar vierhonderd meter hiervandaan. Toch zal die afstand mijn gedrag volkomen veranderen. Pech is niet voor niets. In feite is het een hele eer om met pech te worden bediend. Je bent uitverkoren om van koers te wijzigen en de signalen worden als duidelijke bakens voor je voeten geplaatst. Dat neemt niet weg dat ik kwaad ben. Ik weet niet op wie, maar heb zin om een bushokje in elkaar te trappen. Dat doe ik natuurlijk niet. Want eigenlijk is het helemaal niet leuk om bushokjes in elkaar te trappen. Een hele hoop mensen hebben daar last van.

De volgende dag ga ik vol goede moed naar de winkel. Gek genoeg is er geen probleem, bij hem doet het stekkertje precies wat het moet doen. Ik krijg het bewuste draadje mee naar huis, maar dan blijkt het plugje niet te passen op mijn adaptor. Mijn vriend lacht zich slap, maar mij verbaast niks meer. Ik weet nu dat het in elk geval goed komt. Ik ga door met afkicken en demp de stroom van buiten.

Er is ten slotte nog iets, waarom dit steeds belangrijker wordt. In deze tijd, waarin steeds meer bedrijven door Chinese of Amerikaanse multinationals worden opgeslokt, dient een digitale verslaving vooral de machthebbers. Ik geef mijn stekker dus niet alleen een andere aansluiting voor mezelf, maar ook uit maatschappelijke overwegingen. De oorlogsslachtoffers vergeet ik evengoed niet. Ik zal ze op gepaste tijden schrijven.
En nu is het stil. Stil genoeg om het te laten ontstaan, vanuit het binnenste, de innerlijke bron. Ik luister naar de wind, die buiten ijskoud waait. En verdraaid, ik hoor nog iets. Heel duidelijk. Een bel die rinkelt in de verte. Iemand roept wat. Zowaar! Het is de telefoonjuf van het universum. “Verbonden!” roept ze en knipoogt. Ik steek mijn vuist in de lucht en lach. Mijn dag is weer helemaal goed.

.

Vraag

.

.

Er is iets bijzonders, wat langzaam gestalte krijgt en tot een eindresultaat komt. Ik ben er al een paar jaar mee bezig. Het vraagt concentratie en discipline. Maar het liefst zou ik elke dag verder gaan met wilgen snoeien en kappen. Ik hou van bomen die groeien onder mijn aandacht, maar ook machtig mooi is het ook om een grote boom om te zagen, het touw vast te maken, te trekken, te duwen, opnieuw te zagen, tot hij uiteindelijk met een doffe dreun op de grond valt. De bomen die al jaren geleden zijn geplant, groeien nu hutje mutje op elkaar met nauwelijks tussenruimte. Dus het is nodig. Maar hoe graag ik het ook doe, er is dus iets anders wat al mijn aandacht vraagt. Het is mijn nieuwe boek: “De heilige traagheid der dingen” met als ondertitel “Aardewerk in Friesland. Daarvoor benaderde ik vijf uitgevers. Eentje zei meteen ja, maar die vroeg direct om mijn publiciteitsplan. Ik had geen zin om daarover afspraken te maken, dan is de lol er voor mij gelijk af. Dus nu geef ik het uit in eigen beheer. Dat neem ik heel serieus. Voor de 22e keer ga ik het hele boek af om het nog beter te maken dan het is. Ook maak ik mijn eigen omslag met daarop schilderijen die ik maakte en die horen bij het verhaal. En hoewel mijn armzalige laptop hard tegensputtert bij al die grote bestanden, lukt het toch. Ik ben blij met het resultaat, al moet je het altijd even laten drukken om te zien hoe het uitpakt. En dan weer bijwerken. Het is een hele klus.

Ondertussen groeit de intekenlijst. Daar ben ik blij mee, van het bedrag dat ik daarmee verdien, laat ik extra boeken drukken waarmee ik zelf boekhandels af ga. In de eerste plaats in Friesland. Het is meteen een mooie gelegenheid om de provincie beter te leren kennen. Misschien denk je: als het boek er is dan koop ik er wel eentje. Maar voor mij is het dus heel fijn als je je nu al inschrijft. Hoe meer mensen zich inschrijven, hoe meer mensen het boek straks kunnen lezen. Dus als je dat doet ben ik je dankbaar. Het mailadres is:

tt.alowieke@gmail.com

En nu ga ik weer verder met bomenrijen uitdunnen. Na dat geworstel met de boekomslag ben ik daar helemaal aan toe. Ik wens jullie een mooie dag.

Groots en succesvol of klein en vitaal

.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan.

De mist die twee dagen en nachten het land omhulde, is opgetrokken. De zon schijnt uitnodigend en ik zit achter de laptop omdat ik op zondagochtend altijd mijn blog schrijf. Het liefst zou ik naar buiten gaan, verder met wilgen snoeien, verder met creëren van het landschap. Hier wil ik zijn, dit wil ik opbouwen.

Ik schreef een boek, over het proces van het planten van de bomen, bespiegelingen over tijd. Het was fijn om te doen, en het zal voor sommige mensen vast heel fijn zijn om te lezen. Er kwamen negen schilderijen uit mijn handen, die het verhaal illustreren. En nu is dit project ten einde. En dan komt het pas, het publiek opzoeken, het aan de man brengen. Mijn eerste uitgever zei dat hij zijn werk in wilde krimpen en ik viel buiten de boot. Daarna ben ik nog vier andere afgegaan. Een zei gelijk ja, het boek viel helemaal in haar lijn, maar ik moest wel zelf een publiciteitsplan maken. Het maakte me moe. Ik wil helemaal niet eindeloos bezig zijn met iets dat af is. Het werkelijke verhaal is immers hier gaande, op en onder deze grond en in het water dat stroomt door de Swette. Een boek is slechts een fixatie van momenten en gedachten. Het verhaal dat hier gaande is vraagt ook niet om een plot of een spanningsboog, het is er in het ritme van de seizoenen dat nooit ophoudt. En ik werk het allerliefste mee, om het steeds meer te laten bloeien, steeds meer dieren te zien die zich te goed doen aan zaden en insecten waar ik voor zorg. Ik luister naar het geritsel in de bosjes waar een dier een schuilplaats vindt in de beschutting die ik maakte. Ooit vond ik een oude pot in de grond, en legde hem onder de opgroeiende kastanje. Als ik de pot oppak zie ik dat er een grote segrijnslak in zit. Een heel gewone slak, maar de patronen op zijn huis lijken wel gouddraden tegen het donkerrood en azuurblauw dat bijna onzichtbaar doorschemert in het bruin van het halfvergane aardewerk. Hoe zou ik dit kunnen missen.

Het boek dat klaar is heet: “De heilige traagheid der dingen.” Maar alleen al de titel heeft een tegenstrijdigheid in zich als ik het boek wil uitbrengen. Als de publiciteit ervan erom vraagt dit terrein steeds vaker te verlaten dan verlaat ik ook de kern waar het om begonnen is. Dit land, waar ik bomen plant, en waar het verhaal langzaam ontluikt. En het is ook langzaam dat ik de omwonenden leer kennen. Alles wat duurzaam is duurt ook lang voor je het verkrijgt. Snel gewonnen, snel geronnen. Liever onopvallend, maar wel klein vitaal en stevig, dan tijdelijk succes waar je mager en moe uit komt. En wat blijft? Ik kijk naar de segrijnslak, die zich voor de winter heeft teruggetrokken in zijn kleine fijne huis. Ik zie het gouden patroon tegen de oude ingetogen kleuren van de oude pot, nog vochtig van de ochtendmist. En dan neem ik een besluit. Ik wil de traagheid der dingen bewaren. En daarom ga ik niet verder in mijn zoektocht naar uitgevers, met hun afspraken en al hun eigen ideeën. Ik geef het uit in eigen beheer. Er zijn nu bijna zeventig mensen die zich hebben ingeschreven en er zijn negen grote schilderijen bij het verhaal gemaakt. Die zullen een plek vinden en het verhaal op hun manier verder vertellen. Het hoeft ook niet vandaag of morgen. Als ik iets wil laten zien, als ik ergens over wil vertellen, dan is het hier. Bij mijn huis aan het Verhalenpad, waar ik bomen plantte en waar ik nog steeds met liefde voor zorg. Ik ga niet weg om vluchtig succes na te jagen. Mijn boek hoeft geen bestseller te worden. Het is de trouw aan de heilige traagheid der dingen, trouw aan het pad, de bomen en de dieren waar het om gaat. Wat daar uit voortkomt is kostbaar als water. Ik werk aan dit land en hier groeien de verhalen en de beelden. De enkeling zal het zien. Wie verhalen of planten heeft uit te wisselen komt maar hierheen of nodigt me maar uit. Als het niet te ver is kom ik. Alleen zo komt mijn verhaal in een groter geheel te staan, spiegelend in wat er is en steeds weer anders. Alleen zo. Zo is het goed.

.

Opgejaagd of uitgerust

.

Stel dat er zich een moment voordoet dat je carrière kan maken. Maar je moet het wel meteen doen, anders is het moment voorbij. Maar je goeie schoenen zitten onder de modder en je fiets staat bij de fietsenmaker, je telefoon is stuk en je bent moe. Wat doe je? Eerst de uitrusting, dan de man, zeggen ze in het leger. Ongeveer dat is het waarover we praten tijdens een fietstocht door Fryslân.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Rustig fietsen we samen op onze ouderwetse stalen rossen onder de wijde blote hemel. In een rustig tempo, af en toe tegen de wind in, op smalle fietspaden en betonpaden die als een netwerk door het weidelandschap lopen. De zon schijnt laag tussen de sluierwolken door en aan de horizon komen de eerste regenwolken. Al fietsend bekijken we hoeveel energie we nog hebben, hoelang het nog zal duren tot de regen valt en hoever het nog is naar huis. We wijken af van de route, die Natuurmonumenten ons heeft opgegeven. Zo hoeven we ons niet te haasten om thuis te komen en kunnen rustig doorpraten tijdens het fietsen. Ik kijk opzij naar Dick.

“Ik moest nog denken aan ons gesprek van gisteren. Over carrière maken en wat daarvoor nodig is. Ineens wist ik wat het laatste moment was, dat ik hoger op de ladder had kunnen komen. Dat was aan het einde van het interview met Lex Bohlmeijer.” Het is een moment waar ik wel vaker aan denk. Dick houdt zijn blik op het pad terwijl ik verder vertel. Ik houd zijn schouder vast, zodat we afstand kunnen houden op het smalle fietspad naast het riet. Anders raken onze sturen in elkaar verwikkeld tijdens het praten. Ik kijk voor me uit terwijl ik het gezicht van Bohlmeijer voor me zie. “Ik weet het nog precies. Aan het eind vroeg hij: En wat ga je nu doen? Ik zei: Eerst onderhoud plegen. Vol onbegrip keek hij me aan en met enige stemverheffing riep hij uit dat ik natuurlijk verder moest trekken. Nee, hield ik vol. Maar zo was het dus wel gegaan als ik aan de weg had getimmerd. Dan had ik gelijk mijn volgende themareis klaar moeten hebben, zodat alle luisteraars zich daarop konden richten en er meteen op konden intekenen. In dat opzicht was het een gemiste kans.” Dick ziet daar de wijsheid niet van in. “In het leger zeggen ze: Eerst de uitrusting, dan de man. Anders had je meteen haastig verder gemoeten, dat is toch niks!” Ik kijk naar de zon en het wuivende riet, waar ik nu onbezorgd van kan genieten, en niet plichtmatig omdat ik beroemd moet worden met het beschrijven van mooie natuurtaferelen. “En jij bent nog niet beroemd, je zou hard moeten werken om zulke themareizen op de kaart te krijgen en mensen naar je toe te trekken,” zegt Dick. Ik knik. Het had me binnen de kortste tijd uitgeput. Maar nu ben ik zestig en de nieuwe basis is gelegd. Het bevalt me prima om riet te maaien, gras te knippen, compost en humus te maken. Het gaat altijd door en je hoeft er niet steeds bij na te denken. Tussendoor leer je mensen kennen en er groeit vertrouwen. Die energie zal steeds meer bodem vinden en niet worden weggeworpen in een lekke mand. Er zijn ideeën genoeg, voor wat ik hier kan doen. Liever in de diepte dan in de breedte. Gejaagd de maatschappelijke ladder beklimmen, dat doen er al veel te veel. Een goeie uitrusting en gestage organische groei, daarmee begint het pas: een duurzaam leven.

Zachtjes begint het te regenen. Gelukkig hebben we onze regenbroeken aan. Precies als we thuis de deur binnenstappen begint het te hozen. Alles is perfect.

Landschapspijn en werken aan hoop

Blijven vertellen, blijven delen wat je hoort en doorgaan. Zo komen we er samen wel.

.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Er komt iemand naar me toe, een vrouw en ze is boos en in. Er waren weilanden vol zonnebloemen. Ze kwam er graag langs op de fiets, stopte dan en keek hoe hele zwermen vogels genoten van het gerijpte zaad. Nu is alles weg. Ze zag hoe de boer alles maaide. Waar moesten al die vogels naartoe? Er was niks! Nee, ze had de boer niet gesproken. Ze was boos en verdrietig. Begrijpelijk.

Even later, als ze weer weg is, kom ik mijn buurman tegen. Hij is landschapshistoricus en werkt freelance voor de provincie. “Goh ja”, zegt hij als ik het verhaal vertel, “dat is natuurlijk zo. De boer krijgt subsidie voor bloemen en insecten en zaait daarvoor die bloemen. Maar daarna begint het eigenlijk pas met het zaad en de vogels. Een boer zou méér subsidie moeten krijgen om het ook de hele winter nog te laten staan.” Hij kijkt in gedachten voor zich uit, zijn blik is vastberaden. “Het komt goed uit” zegt hij. “Binnenkort spreekt ik een man, gespecialiseerd in landschaps-subsidies. Die werkt met boeren.” Hij kon natuurlijk niet zeggen of het een gevolg zou krijgen, maar hij zou het aan hem voorleggen. Dat scheelt zoveel, te weten dat er mensen aan werken.

Ik loop van mijn buurman terug naar mijn eigen afgelegen veldje en kijk naar de bult aan de overkant van de sloot. Daar ligt het Verhalenpad, waar ik aan werk. Het Wetterskip heeft bij het hekkelen veel riet laten staan. Het ziet er mooi uit. Wat gemaaid was of wat plat op de grond lag heb ik opgeruimd of overeind gezet. Het gemaaide riet ligt nu in dikke bulten onder de jonge bomen, op de helling van de bult. Het zal het huis vormen van insecten tijdens de koude winter. Het zal vergaan tot compost en het houdt brandnetels en de groei van het levende riet tegen. Tussen de bulten en het wuivende riet kunnen de hazen blijven rondscharrelen en vogels vinden er een schuilplaats. De plek wordt steeds specialer. Zo zag ik deze zomer een jongetje. Hij holde bij zijn ouders vandaan en riep over zijn schouder: “Ik ga naar het natuurgebied!” Dat is het dus, deze plek waar ik aan werk. En nu werkt het Wetterskip ook nog mee. “Dat laten staan van riet hebben ze niet zomaar gedaan. Er moeten meer van zulke stukjes natuur komen vinden ze.” Dat zegt de buurman, landschapshistoricus. Zo werkt dat dus, je begint ergens aan en op een gegeven moment wordt het gezien en sluit het aan bij een grotere beweging. Je laat iets zien, praat over dingen die je raken, en dan opeens luistert er iemand, die doet er wat mee. Het kan overal gebeuren. Houd dus hoop en blijf geloven in wat je doet en zegt. Het kan zomaar zijn dat iemand vastberaden achter je gaat staan. Samen komen we verder.

.

Een ontdekkingsblijviger zijn

Geen ontdekkingsreiziger maar een ontdekkingsblijviger. Het land heeft me nodig.

.

Er is dit keer geen luisterversie.

.

Een klein huis in de natuur is fijn. Hoewel ik soms best naar een groot atelier verlang of een schuur of een logeerkamer. Of een lege ruimte om in te dansen. Soms verlang ik naar een huis in de stad, dichtbij de broeiplaatsen. Soms verlang ik naar vreemde verre dingen.  Maar zou ik daar ook echt heen gaan als iemand het me aanbood?

Terwijl ik dit denk, hoor ik gekrabbel vlak boven me. Het is een mees, die even mijn dakkap bezoekt, op precies dezelfde plek waar kortgeleden nog die jonge havik zat. Ik zie zijn pootjes door het glas, het gele buikje, heel dichtbij. De voertafel is net gevuld. Over een uurtje zal hij alweer leeg zijn. Door het raam bespied ik de vogels. Ik beweeg langzaam om ze niet te laten schrikken. Er komen niet alleen de kool- en pimpelmezen, maar ook vinken en groenlingen. Een merel komt aanvliegen en landt pardoes bij de drinkplek. Het is een deksel van een aluminium melkemmer, de dikke rand vormt een geheel met de kom. Dat is ideaal voor de vogels om rustig te toeven. Pimpelmezen gebruiken het als bad, ze passen er precies in. Daarna vliegen ze op om zich tussen de takken schoon te poetsen en hun vleugels te schudden. Meestal is dat een schietwilg. Die groeien vlak achter mijn huis als een bos micadohoutjes alle kanten op. Dunne sprieten met maar een paar takken buigen zich krom om toch maar een beetje licht te kunnen vangen. Ver groeien ze over de jonge elzen heen, over het jonge sporkehout en de zuurbessen. Die vervolgens ook allemaal scheef gaan groeien. Alles zoekt een weg in het steeds veranderend woud van leven. Ik ben hier om te begeleiden. Na veel hard werken doe ik dit jaar geen plantwerk van betekenis, het zal vooral zagen worden. Het dichte bos micado uitdunnen, om al de anderen licht te geven. Ook voor de jonge appelbomen, die we dit jaar gaan planten. De vele takken zal ik gaan composteren. Het is kletsnatte harde klei hier. Zonder goede bodem redt een nieuwe boomgaard het niet. Er is veel te doen. In mijn kleine huis sta ik er middenin. Eigenlijk is het een nest, ik ben er om te rusten, maar ga er niet de hele dag inzitten. Dat doen vogels ook niet. Die eten of spelen en gaan pas bij schemering naar hun schuilplek. Dat doe ik ook. Klein wonen maakt mijn wereld groter, en ook mijn betrokkenheid. En soms komt er een mens.

Terwijl ik buiten naar de vogels kijk, hoor ik een machine naderen. Hij gaat langzaam, als een trekker die aan het werk is. Vanachter de bomen komt hij nu tevoorschijn. Ik zie het al. Bij de buren wordt de sloot gehekkeld. Terwijl ik nog wat gras uittrek in het klaverveld hoor ik het geluid van de motor. Heel lang staat hij stil, op het hoekje, waar de sloot naar de Swette loopt. Daar gaat het water een pijp in, die loopt onder de weg door. Er zitten roosters voor. Het water wordt daar geregeld met een soort van klep, maar die heb ik nooit gezien. Die zit onder water. Er zwemmen vaak aalscholvers rond in dat stuk sloot, ongezien achter het riet. Dat riet is nu weg. En de trekker die dat deed blijft daar maar staan, op het hoekje. Ik word nieuwsgierig en loop erheen. “Waarom stop je, wat ben je aan het doen?” vraag ik de jonge man. Hij kijkt naar het maaisel, dat in een dichte hoop op de kant ligt. Dan kijkt hij naar mij. “Ja, er waren hier allemaal vissen! Die heb ik weer teruggegooid het water in.” Hij tuurt nog eens goed of hij er geen eentje vergeten heeft. “Wat mooi!” juich ik hem toe “Dat doe ik ook altijd! Ben je van het Wetterskip?” Hij schudt zijn hoofd. “Nee ik werk voor deze boer, maar ik dacht ik doe dat hoekje ook nog even.” Dat hoekje is dus een sloot die het Wetterskip beheert. Die was al geweest, maar hier net even niet. Wat fijn dat die jongens mekaar zo aanvullen. En dat hij uitstapt om vissen te redden. De wereld gaat nog niet ten onder aan onverschilligheid.

Samen maken we er wat van. Dit is waarom ik geland ben, waarom ik niet zoals velen, met een camper door het land reis. Waarom ik geen moderne zwerver wil zijn, geen onrustige ontdekkingsreiziger of een eeuwige toerist. Ik ben waar ik ben en blijf zolang als ik kan. Een ontdekkingsblijviger, dat wil ik zijn. Samen de wereld mooier maken: voor mij begint het hier, in Friesland, tussen de weiden. Klein maar aanwezig.

Ik kies voor een degelijk werkspoor

.

Een nieuwe wekker en politiek, wat heeft het met elkaar te maken?

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Het leven bestaat uit verschillende lagen. In het dagelijks leven leef ik eenvoudig en dicht bij de natuur. Ik ga om met de aarde zoals ik vind dat je dat hoort te doen. Het gaat om respect en bewondering en om verantwoordelijkheid. Een andere laag is die van het politieke bewustzijn. Dat dit ook echt bij het leven hoort wordt mij steeds duidelijker. Deze week vielen twee dingen samen, twee voor mij historische momenten. Ten eerste, ik heb eindelijk een goeie wekker gevonden. Het is een oude die je moet opwinden, zoals ik dat graag heb. Ten tweede, ik ben lid geworden van een politieke partij. Het lijkt of die dingen niets met elkaar te maken hebben, maar toch blijkt er een verband te zijn.

Ik begin met de wekker, waar ik zo blij mee ben. Het is een ivoorwitte wekker, met kleine cijfers op de wijzerplaat. Bovenop zit een klein knopje, waarmee je het alarm uit kan zetten en hij staat op twee stevige pootjes, die geen enkele neiging hebben om er af te vallen. Hij voelt zwaar aan, en ook de opwindvleugeltjes aan de achterkant zijn sterk en degelijk. Als hij rinkelt doet hij dat met een laag geluid, dat mij hetzelfde vertelt: Het is degelijk materiaal. Toen ik hem in gebruik nam liep hij eerst achter, maar na een paar dagen warm lopen geeft hij precies de juiste tijd aan. Dat heb ik nog met geen enkele wekker gehad, mijn hele leven niet, en ik heb er al veel gehad. Knopjes en pootjes vallen er af, het alarmmechanisme gaat kapot, ze lopen of achter of voor, maar nooit op tijd. Zelfs de wekker van een juwelier was niet beter dan alle andere.

Het is een teken van deze tijd. Kwaliteit is niet belangrijk, de zaken moeten zo goedkoop mogelijk worden geproduceerd, om met zoveel mogelijk winst verkocht te kunnen worden. De juwelier kan ook niet anders dan inkopen wat er op de markt is, en dat is hoe dan ook flut. Het wordt steeds erger. Het lijkt wel of we met zijn allen gezegd hebben: Dat is nou eenmaal zo, zo is het in de wereld en daar kunnen we niks aan doen. Ik geloof dat niet. Daarom zie ik dat ook als een verantwoordelijkheid. Ik leef niet alleen simpel voor mezelf. De wereld om mij heen is mijn basis en ik wil ervoor zorgen. Als ik die verantwoordelijkheid ontken dan woon ik op een eiland dat steeds kleiner wordt, almaar kleiner naarmate de rijken het land oppeuzelen ten bate van hun eigen winsten. Dat gewone mensen er niet beter van worden is duidelijk. De mensen zijn druk en overspannen, er moet gepresteerd worden maar men wordt er zelf niet beter van. Mijn openbaar vervoerkaart is opnieuw duurder geworden. De zorgverzekering ook. Wat een geld allemaal. Naar wie gaat dat toe? Wat krijgen we ervoor? Toen mijn vorige wekker op de grond viel deed hij het helemaal niet meer, en er is geen wekkerdokter meer die hem repareert. Alle wekkerdokters zijn immers allang failliet.

De politiek van deze tijd is als zo’n slechte wekker. Het loopt altijd achter, er zitten geen pootjes meer aan en ook geen knoppen. Het alarmmechanisme is al tijden kapot en velen komen niet meer naar vergaderingen of naar de stembus. Toch hebben we het nodig, de politiek. Ik ben nu lid geworden van de SP omdat dit de eerste partij was die het zag. Dat, waarvoor allang vele alarmbellen hadden moeten gaan rinkelen. Hoe de wereldwijde concurrentie-economie ervoor zorgt dat vele zaken nu in buitenlandse handen zijn. De zorg, de peuteropvang, vervoersbedrijven, zelfs de bus op Schiermonnikoog is niet meer van de bewoners. Ook het onderwijs wordt uitgekleed en nog veel meer. Gelukkig is hier nog niet het water in buitenlandse handen, zoals in Engeland. Dat is pas echt een ramp. Het geld stroomt weg, en de rommel blijft liggen. Daar hebben ze geen belang bij.  Dat het ook hier steeds erger wordt, is duidelijk. En terwijl het debat almaar over buitenlandse vluchtelingen gaat, pikken die miljardairs stukje bij beetje steeds meer in. Ze lachen in hun vuistje, niemand die er wat van zegt, zelfs politici staan zwijgend tegenover dit gebeuren. En beste mensen, bedenk je toch eens, wat kan een arme ellendige vluchteling nou kwaad doen, vergeleken bij de rijken die alles opkopen? Zelfs al zou hij een keer een brood pikken, dan nog! Buitenlandse bedrijven pikken hele woonwijken in, ons hele leven raakt doordrongen van hun praktijken.

De SP is een partij die daar wat aan wil doen. En een partij heeft leden nodig. Leden zijn als de pootjes waarop de wekker staat. Een partij zonder leden is eigenlijk geen partij. De PVV heeft maar een lid en zou eigenlijk niet mogen bestaan. Zelfs een wekker heeft drie pootjes en geen een. Een partij zou 6750 leden moeten hebben om zich een partij te mogen noemen, sprak Sneller, tweedekamerlid van D66. Zijn voorstel werd niet aangenomen. Stel je voor, dan waren een aantal partijen meteen opgehouden met bestaan.

Toch zou het beter zijn. De standpunten van een partij horen voort te komen uit de achterban. Niet van een enkele man. De SP heeft een lange geschiedenis en is zo’n degelijke partij. Net zo degelijk als mijn wekker, en net als deze nieuwe aanwinst, nogal ondergewaardeerd. Ook de SP verdient meer aandacht. SP merkte als eerste op dat het misloopt, hoe alles steeds verder uit elkaar valt. Langzaamaan zien ook andere partijen het, het vrijemarkt-mechanisme is veel te ver doorgeschoten.

Ik woon en leef eenvoudig. Dat is mooi, je bent een voorbeeld voor anderen, zeggen sommigen en daar ben ik blij mee. Maar ik leef nog steeds in deze wereld en niet in een droom op een eilandje. De natuur om mijn heen kan niet herstellen als wij niet gezamenlijk het beheer terugkrijgen. Buitenlandse bedrijven horen niet over ons de baas te zijn. Daarom vind ik politieke betrokkenheid belangrijk. Ik vind het belangrijk dat een betrouwbare partij als de SP, die het opneemt voor de lokale burgers, wordt gesteund. Dus ben ik lid geworden. Al met al was het een bijzondere week. Eindelijk heb ik een goeie wekker. En voor het eerst lid van een partij. Dat moet wel een degelijk werkspoor opleveren.