Ik kreeg een rok uit India (I got a skirt from India)

.

Ik kreeg een rok cadeau. Hij staat me goed en ik ben blij. Maar wie heeft hem gemaakt?

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Do you like to listen to the ENGLISH translation? Click on the button underneath the text.

Dezelfde dag dat vorige week mijn blog uitkwam, kreeg ik zomaar een elegant kledingstuk. “Zoek maar wat uit”, zei buurvrouw Marja, en ze opende een grote doos met alles wat haar teveel was. Ik koos een rok en trok hem meteen aan, om hem niet meer uit te doen. Hij staat me goed. De soepele stof zit strak om de heupen en buik. Naar onderen loopt het wijduit. Ik kan erin zwieren en zwaaien, met kleuren wijnrood, donkerblauw en jadegroen. Er staan ook letters op van gouddraad. Je moet goed kijken om het te lezen. “Siembra el presente” staat er. Wat zou dat betekenen? Ik zoek het op en vind het. “Zaai het heden” lees ik. Ik ben erdoor verrast. Het past mooi bij het verhaal dat ik net schreef! Het lijkt op “pluk de dag”. Maar pluk de dag lijkt op oogsten zonder er iets voor gedaan te hebben. Een onschuldig paradijs waar alles is. Dat paradijs zijn we kwijt. We moeten nu zaaien, anders is er straks niks te oogsten. In deze Spaanse spreuk zit ook de toekomst vervlochten: zaaien, om straks te plukken. Hoe meer je daarvan geniet, hoe mooier het straks wordt. Zaai het heden! Het is een zwierige rok met diepgang. Het past me goed. Ik draag hem de rest van de week. Op blote voeten dans ik het pad af, en laat de kleurige stof om me heen wapperen. “Wat ben je mooi!” roept Marja, “Je lijkt wel een vlinder! Heerlijk om je zo ook weer eens te zien! Altijd die werkkleren…”

Een paar dagen duurt het. Dan wordt het herfstig. De wilgebomen ruisen in de wind en wolken drijven voorbij. De meeste campinggasten zijn vertrokken. De zon komt achter een wolk weg en gouden licht schijnt op mijn geelhouten vloer. Nu de extreme warmte voorbij is, valt het op hoe laag de zon al staat. En wat is de wind ineens koud! Ik kan mijn nieuwe rok wel opbergen. Veel te zomers.
Ik pak hem op en kijk hoe het gemaakt is. Het zijn vijf aan elkaar genaaide lappen. Sommigen lopen uit in een punt. Behalve de gouden spreuk, staan er nog meer letters op: Happy!!! Happy!!! Happy!!! Groene letters op blauw. De woorden vallen buitelend over elkaar heen. Gelukkig is het slecht leesbaar, want ik vind het eigenlijk een beetje overdreven. Ineens bedenk ik me, wie heeft dit eigenlijk gemaakt? Was die wel happy? Ik kijk naar het labeltje. “Made in India”. Dat staat er. En Barcelona staat er ook, met een serienummer. Het is dus via Barcelona naar Marja’s winkel gegaan. Het merk staat met gouden letters op de achterkant. “Designual”.

Ik open internet. De site schonekleren.nl, kan me vast wel iets vertellen. Klik, daar issie al. “99% van de kleding is niet schoon,” kondigt de site met grote letters aan. De fabrieken van Designual komen er niet best uit. Ze staan onderaan de lijst van eerlijke kleren. Het bedrijf beantwoordt nauwelijks vragen. Ze zeggen wel dat ze het minimum loon hanteren. Maar het minimum loon is niet het leefbare loon, zegt Schonekleren. Dan heb je wel twee keer zoveel nodig in India. Ik kijk verder en zie foto’s van vermoeide gezichten en lange rijen tafeltjes. Een wit fabrieksgebouw met prikkeldraad eromheen. Een meisje van vijftien met een vriendelijke lach. Ze werkt hier al vier jaar, zegt ze. De vrouwen werken acht tot vijftien uur per dag, zes dagen per week. Ze komen uit de laagste kaste en hebben vaak te maken met geweld en intimidatie. Ook bij de fabrieken van Designual? Zeer waarschijnlijk wel dus.
Komt daar mijn rok vandaan? Al die ellende voor mij, om happy mee te zwieren? Zaai het heden, staat er op. Maar het meisje naait maar door, zonder te dromen van wat komt. De naald bij haar handen stikt dag na dag zijn steken. Soms kijkt ze naar de blauwe lucht boven haar, als ze weer onderweg is naar haar werk. Ze kijkt naar de witte wolk die wegdrijft, ver, ver weg. “Kon ik maar wegzeilen zoals die wolk”, denkt ze. “Maar het kan niet, ik zit gevangen.”

En ik Alowieke, ben vrij als een vogel. Ik heb een nieuwe rok gekregen. Mag ik daar wel van genieten? Mag ik blij zijn om de spreuk met gouden letters? Ik twijfel even. Dan weet ik het. Ja, natuurlijk! Ik mag er blij mee zijn en ermee zwieren. Ik mag er mijn eigen betekenis aan geven, al was het ooit een commercieel product. Nù is het een cadeau van Marja. Het maakte ons allebei licht en vrolijk.
Maar de volgende keer als ik weer zèlf iets koop, dan ga ik lekker naar mijn eigen stek. Een heerlijk eerlijk winkeltje met aardige mensen. “Netjes” is de naam, en het zit op de Lijnmarkt in Utrecht. Klein maar fijn en heel persoonlijk. Met mensen die zelf hun inkopen doen, bij families die ze kennen. Kleding zonder nasmaak. Als ik dat kan dragen, dan ben ik dubbel blij!

.

PS: Ook interessant is een project dat in Nederland vlas verbouwd voor linnen uit eigen land. Zie hiervoor de link naar het artikel van de Correspondent. De titel: Op deze akker groeit een alternatief voor de voortrazende mode-industrie.

NEDERLANDS:

ENGELS:

I got a skirt GIFT. It looks good on me and I am glad. But it is from india and has a serial number. Who was the one who made it and was she happy? Can I be happy if she isn’t?

https://decorrespondent.nl/13692/op-deze-gelderse-akker-groeit-een-alternatief-voor-de-voortrazende-mode-industrie/3503750062428-df69732d

https://www.netjeskleding.nl/

https://www.fnv.nl/mondiaal-fnv/acties-thema-s/dit-zijn-de-meiden-die-jouw-kleding-maken

Denk aan je pensioen, zei hij

.

.

Ik was achttien toen een leraar het zei: Denk aan je pensioen. Ik was stomverbaasd dat iemand kon geloven dat de wereld er over veertig jaar nog steeds hetzelfde uit zou zien.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Do you want to hear the ENGLISH translation? Click on the button underneath the text.

.

Ik leg de smartphone neer op de tafel van de buitenkeuken. Hoe lang zullen we nog met zo n ding rondlopen? Ik kijk nog even naar alle barsten in het kleine schermpje. Ja, beter om hem hier te laten liggen. Ik pak de sikkel van de haak. Door het vochtige gras loop ik naar het Verborgen Verhalenpad. Ik zie er nooit iemand. De anderen zijn allemaal bij hun eigen huisjes bezig. Wat het uiteindelijk worden zal? Dat weten degenen die na mij komen. Ik weet maar weinig. Ik doe. Jaren gaan voorbij en iedereen wordt ouder. Zoveel mensen komen en gaan. En telkens weer loop ik alleen verder, met vuile vingers van het werk.

Terwijl ik de overhangende rietstengels ontwijk, denk ik aan een docent van lang geleden. Ik moet achttien zijn geweest of zo. Ik kan me zijn gezicht niet meer herinneren en ik weet ook niet meer wat hij gaf. Ik weet alleen nog dat hij zei. “Het is heel belangrijk dat jullie nu al aan je pensioen denken!” Ik lach even bij de gedachte en vouw mijn broekspijpen omhoog om ze droog te houden in het bedauwde gras. Die man, ik heb hem met open mond aangegaapt. Ik hield me met heel andere dingen bezig. Ik had net mijn kamer opgeruimd en alle overbodige luxe verwijderd. We komen met zijn allen nog eens om in die luxe, dacht ik. Ik wilde eenvoudig leven en een pensioen had ik vast ook niet nodig als ik oud was.

Ik kijk om me heen en luister. Het mist een beetje en de snelweg verderop ruist en suist. Wat een drukte. Het wordt steeds erger. Allemaal mensen onderweg naar hun werk. Zouden die allemaal denken dat ze ooit met pensioen zullen gaan? Als ik vijfenzestig ben, dan is er helemaal geen pensioen meer. Dat dacht ik, toen die leraar dat zei. Ik was stomverbaasd dat iemand kon geloven dat de wereld er over veertig jaar nog steeds hetzelfde uit zou zien. Maar er kwam nooit een gesprek over. En eigenlijk is dat nog steeds vaak zo. Mensen zeggen tegen me: “Dat maak jij vast niet meer mee.” Dat klinkt geruststellend. Maar ik weet hoe het gaat. Gehechtheden zijn als een geliefde. Je denkt dat hij nooit zal sterven en dat je altijd samen blijft. Maar dan opeens is daar de dag van zijn dood. Zo gaat het. Iets wat je niet wilt, komt altijd eerder dan je dacht. Al heb je alle grafieken bekeken die je vertellen dat het nog lang niet zover is.

De komende tien jaar gaat er veel veranderen. Dat vermoed ik. Daarom blijf ik waar ik ben en werk aan een plek. Een plek waar het leven kan opbloeien en voedsel kan groeien. Ik voel de sikkel in mijn hand. Heel zachtjes ga ik langs de snijkant, met de toppen van mijn vingers. Hij is goed scherp. Hier kan ik me wel mee redden. Glimlachend ga ik aan het werk. Ik hak het riet en het hoge gras en gooi het op de lege perken. De bodem bedekken, dat is het belangrijkste nu. Een gezonde bodem waar voedsel groeit, dat is mijn pensioen en ook voor hen die na mij komen. Ik schuifel over het smalle paadje. Mijn armen kunnen de grote bos riet maar net vasthouden. Ik gooi het neer en de bult wordt steeds hoger. De grond eronder is nog altijd vochtig. De geplante bomen staan in ruime kring om de bedekte plek heen. Ze maken allemaal nieuwe blaadjes aan, en het is al bijna september! Alles verandert, maar ik weet, waar ik met liefde mijn handen vuil voor maak, dat groeit. Maak er wat moois van, zei hij tegen me. Hij, lang geleden. Dat doe ik. Niet alles wat sterft, is verdwenen.

.

NEDERLANDS:

ENGELS:

Think of your retirement, he said

I was eighteen when a teacher said it: Think about your retirement. I was stunned that anyone could believe that the world would still be the same 40 years from now. But there was never a conversation about it. And in fact that is often still the case. People say to me, “You probably won’t experience that in your life.” That sounds reassuring. But I know how it goes. Attachments are like a lover.

.

Dezelfde dag dat mijn blog uitkwam, kreeg ik zomaar een elegant kledingstuk. Zoek maar wat uit, zei de buuv en ze opende een grote doos met alles wat haar teveel was. Ik koos deze rok. Hoewel blauw nooit mijn kleur was, staat hij fantastisch. Vandaag heb ik pas de rust om te lezen wat erop staat. Ik lees: “Siembra el presente”. Vertaald: Zaai het heden. Het lijkt op “pluk de dag”, maar dit gaat dieper. Hierin zit ook de toekomst vervlochten op een zwierige manier. Wat een gaaf cadeau. Het sluit perfect aan bij mijn verhaal.

.

Verschuiven naar een nieuwe balans (Shift to a new balans)..

.

De Aarde, het groeien en het Al, in symbiotische balans. Het is het raampje dat ik inbouwde in de nok van mijn huis. Voor mij is het telkens weer een heilig teken. Vooral nu er zoveel aan het verschuiven is, is het belangrijk om erbij stil te staan.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Do you want tot hear the ENGLISH translation? Click on the button underneath the text.

.

Hoe ouder je wordt, hoe meer je ontdekt dat dingen anders zijn dan je dacht. Ik dacht dat ik niet veel had met de polder, waar ik geboren ben. De Noord Oost Polder. Maar nu ik in Utrecht heb gewoond, in Brabant, en in Friesland, nu merk ik de invloed van mijn wortels. Als je ergens anders bent, leer je over jezelf. Ik heb veel mensen gesproken. En overal waar ik was, las ik het plaatselijk nieuws. Zo leerde ik: De Brabanders willen hun heide houden. De Noordelijke Friezen willen de grutto terug en willen een open horizon. Ik begrijp het, maar deel hun obsessie niet. Waar anderen inzetten op behoud, daar ben ik pragmatisch.

Als je op het Swettepaad staat, kun je twee kanten op kijken. Aan deze kant van de Swette zie je de Hegedyk met het oude land en de kerktorens. Aan de andere kant van de Swette ligt een kale vlakte met een lawaaierige snelweg. Aan de horizon zie je de blokkendozen van bedrijfsgebouwen, in de avond fel verlicht. Deze kale vlakte is een oude, drooggelegde zeebodem, en was achthonderd jaar weelderig weiland vol weidevogels, zeggen ze. De Friezen hebben dat nog steeds in gedachten. Daarom mogen er geen bomen staan. Maar ik, als nuchtere poldervrouw zeg: Zet toch gewoon bomen langs die weg! Het is zo nuttig! Hier is het oude verhaal in wrijving met wat is. Het is immers toch al verdwenen en je krijgt het nooit meer terug.

Het verleden boeit. De Aarde is er mee verweven. Laag na laag groeide ze, als een miljoenen jaren oud verhaal. Onze tijd is maar een klein deel in wat zij is. Als mens zijn wij slechts notendoppen in de eindeloze oceaan van haar bestaan. De verhalen zijn talrijk en liggen als schatten op de zeebodem. Sommige zijn welbekend, en varen als reuzentankers op de golven, even onaantastbaar als de Titanic. Maar zelfs de meest imposante verhalen die wij rondbazuinen, zijn maar een stofje in het eindeloze strand van de Oude Aarde. Wat weten we eigenlijk? Er zijn verhalen uit onze eigen cultuur, en er zijn verhalen in talen die bijna niemand kent. Gesproken talen, Maar ook talloze verloren talen met tegelijkertijd verloren geschiedenis.

Ik ben een meisje uit de polder. Ik dacht dat ik er niet veel mee had, maar dat is niet zo. Natuurlijk niet. Het land maakt deel uit van wie ik ben. Waar ik opgroeide was de zee nog maar net verdwenen. Alles werd ontworpen door mensen. De zee was slechts een herinnering. Het droogleggen legde oude littekens bloot. Er zijn restanten van oude dorpen gevonden, op de voormalige Zuiderzeebodem. Verdronken veendorpen. Daar ben ik terechtgekomen. Midden in het nieuwe land, waar van het oude mensenleven niet meer over is dan wat vage merktekens.

Ik heb diep respect voor het oude. Altijd heb ik het land bewonderd, dat aan de andere kant lag van de dijken. Friesland, Drenthe. Ik genoot van elke onverwachte glooiing, de oude bomen en ingestorte schuurtjes van vervallen boerderijen en benijdde de mensen die er woonden. Gretig nam ik het in me op, als een spannend boek. Maar ik kan het boek opzijleggen. Het maakt geen deel uit van mijn identiteit. Ik ben immers geboren op nieuw land. In deze tijd van grote veranderingen is dat eigenlijk wel praktisch. Het maakt me een opgeruimd mens.

Tegelijkertijd is een band met het land erg waardevol. De geschiedenis draagt kennis met zich mee over hoe we ermee om kunnen gaan. Misschien zijn we genoodzaakt een andere koers te kiezen. Sommigen zullen dat makkelijk kunnen. Mensen zoals ik, die op nieuwe grond zijn geboren of die noodgedwongen of niet, leerden loslaten. Ook mijn ouders zijn opnieuw begonnen, toen ze naar de polder verhuisden. En ook de ouders van mijn moeder waagden een grote sprong naar elders. Anderen hechten al generaties lang aan het oude land. Beide is nodig om balans te houden. Behoud en vernieuwing.

Ik houd van de Friese weiden, de horizon en van de Brabantse hei. Ik houd van de eilanden en de wadden. Maar het weer en onze bodem veranderen snel. Misschien zullen sommige landschappen drastisch veranderen. Het is het gevolg van een ketting van keuzes, die vele eeuwen terug gaat. Het is zoals het is. Ik weet niet hoe het land eruit gaat zien. Maar dat hoeft ook niet. Ik kijk en doe mijn best. We maken het samen.

.

NEDERLANDS
ENGELS

The landscape changes. To make a shift we must be open and ready to make choices. At the same time we have to treat the past with respect. I look at it as a woman from the polder.

.

 Andri Snaer Magnason, IJslandse schrijver:   Veranderingen die plaatsvonden over miljoenen jaren zien we nu gebeuren in één mensenleven. ‘We zijn voorbij de geologische tijd’, schrijft hij, en dit heeft tot gevolg dat ons systeem van betekenisgeving instort. ‘Als een systeem instort, wordt taal losgemaakt als boten van hun vaste ligplaatsen. Woorden die de realiteit moesten omvatten hangen plotseling leeg in de lucht, nergens meer op van toepassing. Waren de gletsjers in IJsland voor mijn grootouders de eerste gletsjer-monitors van IJsland, nog een decor voor de eeuwigheid, inmiddels verdwijnen deze ijsreuzen voor hun ogen. Het gaat erom een nieuwe taal te vinden voor deze nieuwe werkelijkheid.’

Lees het hele artikel over “Diepe tijd” :

https://www.groene.nl/artikel/een-duik-in-de-diepe-tijd

Ga toch fietsen! (Go cycling!)

.

.

Soms denk ik terug aan die ene keer, dat ik spitsuur meemaakte. Spitsuur bij het Ledig Erf in Utrecht. Ik kwam er nooit om die tijd. Ik was schipper. Ik ging altijd overal onderdoor. Ik voer op het water van Oudegracht en de Singel, ik kende het water beter dan de straat erboven. Ik hoefde zelden ergens heen want de winkelstraat was om de hoek. Dus ik wist van niks. Maar het was verschrikkelijk, dat spitsuur. Allemaal sacherijnige, ongeduldige mensen. Een heel andere wereld! Niet de mijne, besloot ik. Ik ben nooit meer met spitsuur het Ledig Erf op gefietst. Dan ging ik liever een uurtje later, of nam een andere route, langs de kleine straatjes.

Ik vraag me af, moet dat echt zo, dat spitsuur? Kan het niet anders? Kennissen van mij maakten een liedje: “Ga toch fietsen!” De groep heet Rommelhond.


“Ga toch fietsen!” Nou, ik fiets heel wat af, in Friesland. Fietsen jullie ook?

.

ENGLISH

Sometimes I think back to that one time when I was in rush hour. Rush hour at the Ledig Erf in the city, Utrecht. I never got there at that time. I was skipper. I always went under everywhere. I sailed on the water of Oudegracht and the Singel, I knew the water better than the street above. I rarely had to go anywhere as the shopping street was just around the corner. So I didn’t know anything. But it was terrible, that rush hour. All grumpy, impatient people. A very different world! Not mine, I decided. I have never cycled into the Ledig Erf during rush hour. Then I would rather go an hour later, or take a different route, along the small streets. I wonder, does it really have to be this way, that grueling rush hour? Can’t it be otherwise? Acquaintances of mine made a song about it: “Go cycling!” The group is called Rommelhond. Go cycling! Well, I cycle a lot, in Friesland! You too?

.

.

.

Zing een lied en kom weer thuis ( Sing a song and come home again)

.

.

Met het lied in de herinnering, wordt het thuisland nog dierbaarder.

.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Do you want to listen to the ENGLISH translation? Click on the button under the text.

Ik kijk naar de geveerde cirruswolken in de hoge lucht. Ze zijn zo hoog, dat het ijskristallen zijn. Ik word er altijd gelukkig van, als ik ernaar kijk. Net als de zon, die schijnt op de rimpelingen in het water. Het water, de Swette. Op het pad naast de Swette komen mensen voorbij. Bekende gezichten, of onbekende, dorpelingen of zomergasten. Soms blijven ze kort, soms langer. Ze zijn allemaal even vriendelijk en hebben de tijd.

Ik voel me prettig en ontspannen. Het leven is goed. Dat sterkt de veerkracht. Voor het eerst sinds jaren ben ik zó uitgerust, dat ik elke morgen om halfzeven wakker ben. Dan open ik de deuren en kijk uit op de ochtendzon, die tussen de bomen door schijnt. Ik luister naar de vogels, ik kijk naar de hazen. Ze gaan rechtop staan zodra ze me in de gaten krijgen. Grote oren hebben ze, met zwarte puntjes aan het einde. Lieve zwarte puntjes, die steeds bewegen, bij elk geluid dat nadert. Vóór er mensen wakker zijn loop ik al naar de lange bult, waar ik 300 bomen en struiken heb geplant. Ik hak het riet weg met de sikkel, ik zie hoe het groeit. Ik hoef niet na te denken over de toekomst. De toekomst is hier. Het is wat voor mijn voeten de bodem uit komt. De planten! Ik zorg voor ze en zij zorgen voor mij. Het omringende leven vormt een wonderlijk ritme waarin ik verweven raak.

Het riet groeit hard, in de droge klei. In de winter is alles hier zompig en nat. Daar houdt riet van. Nat in de winter, droog in de zomer. Ik houd van riet. Allerlei vogels verschuilen zich in de ritselende stengels. Ik hoor ze maar zie ze vaker niet dan wel. Rond de jonge bomen hak ik de stevige stengels tot mulch. Ik trek het gras weg, rond de wortels van het plantgoed. De klei is donker en vruchtbaar. Verderop stroomt de Swette fris en vertrouwd. Als het lang niet regent, dan komt het water uit het IJsselmeer. Onze sloten staan nooit droog. Dat is fijn. De drijvende pomp met het zonnepaneel doet zijn werk. Hoe blauwer de hemel, hoe beter. Knalgeel slingert de meterslange tuinslang over het paadje. Ik loop er elke dag om de slang te verleggen. Als er dauw is, worden je benen nat van het lange gras, want het is maar smal. Het paadje loopt naast de even lange bult. Die is 125 meter lang. Op de bult is het riet, dat ritselt in de wind.

Steeds weer denk ik: Ik hoef helemaal niet weg. Maar toch ga ik. Met vakantie. Ik ga om te zingen. Dat wil ik al heel lang. Een meerstemmig lied, met allemaal verschillende stemmen. Dat ga ik doen. Hoop ik. Daarna ben ik immers weer thuis, bij de bomen, de vogels en de hazen. Bij de Swette, die nog altijd stroomt. Thuiskomen is net zo mooi als alle stemmen samen. Met het lied in de herinnering is het land nog mooier.

.

.

NEDERLANDS:

ENGELS: