oktober 2021 – Alowieke

Waarom de muggen dansen

Gepubliceerd op oktober 27, 2021mei 3, 2022 door alowiekeEen reactie plaatsen

Dit is mijn verbond. Eén mugje mag me prikken, vlak voor het slapen gaan. Maar dan is het afgelopen.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

De wind is gaan liggen, de regen is gestopt. Indrukwekkende wolkenluchten zijn verdwenen achter de horizon. De zon schijnt door de sluierwolken en werpt een zacht licht in mijn kleine fijne huis. Zoals het nu is, zo heb ik het graag. De stilte, het licht, de eenvoud, het is perfect om te schrijven. Ik had bedacht dat ik het over muggen wilde hebben. Er zijn allerlei muggen, ik heb er hier vele gezien, grote en kleine. Maar één ding doen ze allemaal. Ze dansen in de schemering. Waarom?

Ik ga naar buiten om een luchtje te scheppen. Ik heb een nieuw bankje gemaakt, van twee ijzeren kratten en een plank. Het zit heerlijk. Ik heb nog nooit zo’n bankje gehad. Een vrouw met twee honden komt aanlopen over het pad. De honden rennen een stukje het veld op, en de vrouw loopt achter ze aan. Kritisch kijk ik ernaar. Twee honden los kúnnen een haas vangen. Als ze willen. De vrouw lacht naar me. “Je hebt een mooi hoekje daar,” zegt ze. “Met dat windscherm en vlak achter dat wilgenbosje.” Ik lach terug. “Ja, dat is ook wel nodig, hier op de vlakte. Zo’n wilgenbosje is eigenlijk maar een klein obstakel, de wind laat zich niet gauw tegenhouden, straks als alles kaal is”. Ja, dat begrijpt ze wel. Ze haakt haar honden aan de riem. Ik kijk tevreden toe. Dan loopt ze verder.

Ik heb een fijne beschutting gemaakt. De bomen, het vlechtwerk van takken, het windschut van riet. Het is niet alleen voor mezelf. Ook insecten profiteren ervan. Muggen verstoppen zich overal. Ook binnen, af en toe. In de hoek van mijn kamer, achter het warmtepaneel daar zitten ze. En onder mijn jas, die aan een haak onder de markies hangt. Als ik hem pak, vliegt er een kleine wolk onder vandaan. Gelukkig hangt er nog een jas, waar ze hun toevlucht kunnen vinden. Ook onder mijn wagen zitten ze. Soms wil ik alleen maar even een krant pakken, voor de kachel. Ik open het luik in de vloer, waar de berging is. Die staat in open verbinding met de buitenlucht. Dat moet, anders schimmelt alles zomaar weg, daar beneden. Ik zie het gras en het hout, eronder. Vijf muggen vliegen door de grote kier. Gauw pak ik wat ik hebben moet en doe het luik weer dicht. Ik volg de muggen en zie hoe ze een schuilplaats zoeken in een stil hoekje. Daar blijven ze, de hele dag, tot de schemering inzet. Ik houd het licht zo lang mogelijk uit en kijk naar het vallen van de nacht. Binnen komen de muggen uit hun hoekjes vandaan. Ze vliegen zigzaggend maar toch zeer beslist naar de ruit en doen onvermoeibare pogingen om buiten te komen. Dansen willen ze, dansen in de schemer, achter het scherm in de luwte. Waarom toch? Ik doe de deur open en wapper ze naar buiten. Ze verdwijnen in de zwerm die voor de deur hangt, de wolk dansende neefjes. Op en neer gaan ze, in een eindeloze choreografie die sinds mensenheugenis nooit anders is geweest. Ik kijk geboeid, net als gisteren en eergisteren. Ik spits mijn oren tot de grens van het mogelijke. Dan hoor ik het. “Wij dansen het ritme van vochtige aarde,” zeggen ze. “Het maakt ons heet en warm…” Hun gezoem klinkt omfloerst, als een zachte sensuele toon. Ik probeer nog beter te luisteren en tegelijkertijd probeer ik één specifieke mug te volgen, maar het lukt me niet. Het leid me eerder af. Ik concentreer me opnieuw. “ Zoemmm, zoemmm, Wij zijn een zwerm! We vieren de dans van Al wat is. Want wij hebben het zaad. Levend zaad! Waar zijn de vrouwtjes, kom, kom toch kom! Kom bij Ons, ons, ons! Hier zijn wij, de mannetjes! We willen je, we willen je. Zzzoem….. De gons die gaat door alles heen, wat stil is en wat luistert.

En zo dansen ze de eeuwen door. Gehekeld door mens en warmbloedige dieren. Geslagen en gemept, maar ongelooflijk in getal. De dansende mannetjes, heet en onweerstaanbaar voor de vrouwtjes. In hun eentje vliegen ze rond, de wijfjes. Tot ze, aangetrokken als door een magneet, de Zwerm ontmoeten. Die heerlijke opwinding! Het duurt maar even, want het leven is kort. Ze legt haar eieren, verdwijnt in een bek of snavel. Uiteindelijk. Wat rest wordt verteerd en uitgepoept. Miljoenen tonnen aan insecten, die eindigen als mest. Mest voor de aarde. Misschien wel voor de wilgenboom, de boom waaronder de muggen dansen.

Dit is mijn verbond. Eén mugje mag me prikken, vlak voor het slapen gaan. Maar dan is het afgelopen. Met zachte hand veeg ik het tweede mugje van de dunne huid van mijn pols. Jij niet. Pech gehad. Ik kruip in mijn hangmat en sluit zorgvuldig de kieren van het fijne gaasdoek om me heen. De muggenzwerm buiten is stil. De zon is onder, wijfjes zijn bevrucht. Ergens komen de eitjes, ze zinken in een stille plas en belanden in de modder. Ik heb mijn bijdrage gedaan. Maar nu rust ik, als in een veilige buik.

Alles is ritme.

Een dans tussen hemel en vochtige aarde.

Aarde ademt

het ritme van seizoenen

Wat sterft verteert

grondig en donker

komt vrij in het licht

als voedsel voor het nageslacht

Voedsel, warmte, vuur

Alles dient

de eindeloze dans

van het Al.

Bronnen: https://www.onzenatuur.be/artikel/word-je-achtervolgd-door-muggenzwermen

https://nos.nl/artikel/2230904-jaarlijkse-muggeninvasie-in-friese-stavoren

https://www.2doc.nl/docs/2021/43-Nul-muggen.html

Een levend thuis met echte buren

Gepubliceerd op oktober 20, 2021oktober 18, 2021 door alowieke2 reacties

Een deel van deze afbeelding komt terug in een ander verhaal: “De bestendigheidsgelofte.”

Een deel van mijn leven in vogelvlucht. Hoe ik woonde en wat ik mijn thuis noemde. Hoe ik de wet der wederkerigheid ontdekte, die ik niet alleen toepas op menselijke relaties, maar ook in relatie met de planten en dieren heel dichtbij, direct om mijn huis. Ze horen er allemaal bij.

Liever luisteren? Klik op de knop onder het tweede plaatje.

Er was een dag dat ik in een stenen huis woonde. Nooit had ik zorgen om de wind, de regen en er was niets wat weg kon waaien. Er was niets om vast te sjorren en een schoorsteenkapje hoefde ik niet te hebben want ik had CV. Het water en de stroom werd verzorgd door anderen en het huis werd onderhouden door de woningbouwvereniging. Dat is lang geleden. Wel vijfentwintig jaar. Hierna kwam ik in een eeuwenoude werfkelder terecht. Een heel romantisch plekje, maar je bent wel altijd bezig om je huis bewoonbaar te maken, en ook te houden. Een werfkelder vraagt ook veel energie. De stenen muren zijn tegelijkertijd het fundament van de huizen erboven. Daarom zijn ze een meter dik en warmen erg traag op. Ik moest de hele zomer blijven stoken op een laag pitje. Anders werd alles klam en vochtig en kleding begon te schimmelen in de kast. Ik heb geleerd mijn huis zo leeg mogelijk te laten zodat de lucht goed kan circuleren. Ik heb geleerd dat ventilatie erg belangrijk is en dat de wanden poreus moeten zijn en moeten kunnen ademen.

Uiteindelijk heb ik veel van de verworven wijsheden in de bouw van mijn kleine huis gestopt, met als gevolg dat ik vele malen minder hoef te stoken en altijd een heerlijk licht plekje heb. Het beddengoed voelt niet vochtig aan, de kleding schimmelt niet in de kast en ruikt gewoon fris. Een huisje klein maar fijn.

De basis is goed. Maar wat er van buiten op me af komt, dat heb ik niet voor het zeggen. Het kan stormen of de wielen zakken weg in de modder. Zo is het nu. Maar zo was het niet altijd. Ooit stond mijn wagen op een mooie ondergrond van beton. Om me heen had ik een glazen windscherm laten bouwen, op Frijlân. Dat was mijn eerste woonplek in Friesland. Ik had dat mooie scherm niet alleen voor mezelf. Dan had ik het nooit gedaan. Ik wist dat ik weer weg zou gaan. Het windscherm zou een cadeau worden aan de gemeenschap. Ik had veel aan de gemeenschap te danken, al was het dan in een andere plaats, op een ander moment. Dat was aan de Oudegracht, in die werfkelder. Het voelde als een ver verleden, de vuren op de werf aan het water, de muziek en de mensen van toen. Ik zou ze nooit van mijn leven meer bij elkaar kunnen krijgen, iedereen die er bij was. Maar dat hoeft ook niet. Ik heb geleerd dat je, wat je krijgt, niet per se aan dezelfde mensen terug hoeft te geven. Het netwerk is immers met vele lijnen aan elkaar verbonden en het voedt veel meer dan wat je kan zien. Ik weet nog dat iemand me dat uitlegde. Ik had het gevoel in het krijt te staan. Die man had zoveel voor me gedaan! “Ik vind je een mooi mens” zei hij, “En je bent met goeie dingen bezig. Daarom help ik je. Als je mij iets wilt geven, geef het dan aan een ander.” Ik voelde me verlegen en verbaasd dat ik daar nog nooit eerder bij stil had gestaan.

Het glazen windscherm wordt nu goed gebruikt. Er komen mensen bij elkaar en er wordt muziek gemaakt. Ik ben erbij, als het einde van het seizoen wordt gevierd. De trommels klinken prachtig tussen de glazen wanden, met de vloer van beton. Het is een perfecte klankkast. Overal zie ik lachende gezichten, er wordt gedanst en er worden oerkreten geslaakt. Even krijg ik kippenvel. De sfeer is precies als die ik achter liet. De feesten van toen, op de werf in Utrecht, hadden dezelfde muzikale openhartigheid als wat ik nu meemaak. Hetzelfde vuur. Is dit de wet der wederkerigheid? Dat alles bij je terugkeert als je durft te geven?

Mijn huis staat nu op een andere plek. Voor mezelf wil ik geen glazen windscherm, geen betonnen vloer. Ik hoef ook niet opgeborgen te staan in een schuur, zodat me niets kan gebeuren. Ik wil leven tussen het leven wat mij omringt. Glazen wanden geven mij het gevoel van gekooid zijn, dat ik in een aquarium zit, los van de rest. Ik maak het scherm nu van riet, dat ik rechtop tegen een wand zet. Die wand is van pallets gemaakt en goed gestut. Een windschut moet leven. Het moet langzaam vergaan, en terugkeren naar de bodem. Ik geniet er van om op die manier ruimte bieden aan andere levende wezens. Al is het maar een groep duizendpoten, die er beschutting vinden. Het is heerlijk om daar telkens weer aan te bouwen, en te zien wat er gebeurt. Ik maak er holletjes in voor de vogels. Ik zie hoe er na een uur al een hele zwerm kleine mugjes in woont. Als het winterkoninkje dat ontdekt, dan heeft hij weer eten. Maar ik heb hem nog niet gezien. Wanneer zou hij het ontdekken, mijn geliefde vogeltje? Al kijkende werk ik aan mijn plek. Vanuit mijn raam moet ik het zien. Juist wat dichtbij is, krijgt de meeste voeding. Doordat ik mezelf verzorg, verzorg ik de Aarde. Zoals ooit mijn geliefde zei: “We zijn niet alleen op de wereld.”

Het doet mij meer dan ooit beseffen: Het moet nu gebeuren. Hier, waar je bent. Op je eigen plek, en het liefst vlak voor je voeten. Het Web van Leven is overal.

Versterkt windschut met geoogst riet. Er zitten holletjes in voor insecten en voor de vogels. Doordat het jaar extreem vochtig was, was de rietoogst vele malen groter dan vorig jaar. Ik gebruik het ook voor paadjes, zodat het niet modderig wordt. Ik bouw met wat er is, ik leef samen met het leven dat zich vestigt. Ook muggen.

…

Tijdens het opschonen van mijn mailbox kwam ik toevallig deze architect weer tegen. Anna Heringer. Niet voor niets had ik haar opzij gezet, ze is belangrijk voor me. Waar zij voor staat als architect, datzelfde draag ik uit in mijn verhalen. Ook zegt het iets over het feit waarom mijn buren zo belangrijk voor me zijn . En over hoe ik nu mijn windschut bouw en versterk . Door haar levenswerk een plek te geven in mijn blog, hoop ik mijn keuzes nog beter toe te kunnen lichten.

Voor Anna Heringer is ‘Het bouwen van een huis tegelijk bouwen aan de gemeenschap’. In wezen is ecologisch bouwen dus eigenlijk sociologisch en politiek bouwen. ‘Eerst bouwen mensen huizen, daarna bouwen huizen mensen,’ is een gevleugeld woord uit de Baukultur. Zoals de mens bouwt, zal hij leven. Denk daar maar eens over na. Dat veel van de nieuwe, spectaculaire ecosteden overal ter wereld zozeer op techniek georiënteerd zijn, is voor Anna Heringer eerder een onderdeel van het probleem dan een oplossing. Waarom er niet veel meer met leem wordt gebouwd? Leem laat zich niet patenteren en standaardiseren, ‘daardoor is het economisch niet aantrekkelijk’. Leem heeft geen lobby. (Artikel 360 Magazine 1-10-2020 “Natuur en bouwsector moeten bondgenoten worden.”).

In dit filmpje kun je zien hoe ze samen met een heel dorp in Bangladesh een lemen school bouwde. De materialen komen uit de streek zelf. Het is zeker inspirerend, want modder hebben wij hier ook op deze oude zeebodem (Middelsee, N. Fryslân). Zelf heb ik diverse ervaringen met klei en het bouwen ermee. In deze beelden komt de titel van dit verhaal weer terug. Een levend thuis met echte buren.

De bevroren wereld van een schrijver

Gepubliceerd op oktober 13, 2021oktober 12, 2021 door alowieke2 reacties

Schrijven is als een golf die stil staat. Je beschrijft de kleuren en facetten van het licht, de belletjes die je ziet, het zout dat je ruikt en hoe hij misschien verder rolt. Je maakt er een wereld van die op zichzelf staat. Het is een uitvergrote momentopname. Het is geen privéverhaal. Door het uit te vergroten probeer ik het universeel te maken en herkenbaar.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Het is een heerlijke herfstdag. Ik zit in de cocon van de buitenkeuken. De zon schijnt laag en legt de wereld in een warm licht. De wespen doen zich tegoed aan de honingdauw, afkomstig van de zwarte luis. Sinds ik de wilgentakken consequent naar binnen heb gevlochten, is er een luwe zone ontstaan. Beestjes houden daarvan. Ook spinmot en luis dus. Daar komen vogels op af en ook wespen. Want de luizen poepen een zoet stofje uit. Alles zit eronder en wordt zwart en vuil. Heel romantisch noemt men die gore plak: Honingdauw. Hoe dan ook, de wespen zijn er gek op, en nu er voor hem in het nest niks meer te halen valt, is dit een mooie manier om het korte wespenleven nog even te rekken.

Als je steeds op dezelfde plek zit, is het soms lastig om in gewone dingen het bijzondere te blijven zien. Soms lijkt het een wachten op Godot. Je blijft op je post omdat er elk moment iets kan gebeuren en dan moet je er zijn. In die toestand is elk spoortje twijfel een mooi onderwerp om over te schrijven. Immers, twijfel is ook een soort beweging, als er verder weinig gebeurt. Ten slotte is het niet niks, om elke week een verhaal te hebben. Het leven is als een voedselbos. Soms rijpt er meer, dan rijpt er minder. Soms denk je, komt er nog wel wat? Als schrijver kies ik een onderwerp waar je hopelijk iets mee kunt. Waar je met elkaar over kan praten. Ik schrijf niet van me af, ik werk iets uit. Ik loop door mijn bos en de kruidentuin en kijk wat ik plukken kan. Het verhaal is als een gemengde kruidenthee of soms zelfs een heel diner, van alles wat ik geplukt heb. Dat ligt aan het aanbod.

Als er weinig te vinden is, maak ik kleine gedachtes en voorvallen groot. Als ik geen schrijver was geweest, dan was ik het gelijk alweer vergeten. Eigenlijk is het een raar vak, je creëert iets wat in feite buiten de werkelijkheid staat, want het leven is één en al beweging. Door te schrijven bevries je het moment en borduurt daar op voort. Als een golf die plotseling stil staat. Je beschrijft de kleuren en facetten in het licht, de belletjes die je ziet, het zout dat je ruikt en hoe hij misschien verder rolt. Je maakt er een wereld van die op zichzelf staat.

Deze week vroeg ik een aantal lezers of ze een idee hadden waar ik mee bezig was. “Ja, je twijfelt nog al eens,” zeiden ze. Daar kan ik ja en nee op zeggen. Soms is een klein spoor van twijfel een verhaal waard. Omdat mensen zich erin kunnen herkennen. Daarom doe ik het. Maar eigenlijk heb ik geen enkele twijfel. Ik weet dat ik op deze plek blijf en doorga met het Verhalenpad, dat ik wil vervlechten met de rest van de wereld. En terwijl ik kijk naar de zon in de wilgen, die steeds grijzer worden, vind ik de woorden. Het is het zijn, hier. Dit is de bodem van mijn bestaan, nu op dit moment. Het is de ondertoon die er altijd is, als de lage tonen van een cello in een muziekstuk. Ik luister naar het ijle gepiep van winterkoninkjes, tussen de wilgetakken. Ook zij genieten van het vlechtwerk dat ik maakte. Zo meteen moet ik weer aan het werk. De oevers zijn gemaaid en overal ligt riet. Dat wil ik allemaal naar het Verhalenpad sjouwen. Ik maak er hele bergen van. Daar kunnen allerlei beestjes overwinteren, met duizenden verhalen, die allemaal de moeite waard zijn. Hoe klein ze ook zijn.

Er komen af en toe jongeren naar me toe voor hun studie. Ze zijn nieuwsgierig naar een eenvoudige levensstijl, en halen daar elke keer net weer een ander aspect uit. Ook Christien van de Pavert is zo’n student, zij studeert Culturele antropologie en maakte een film voor haar Master. Hartje winter hebben we bijzondere beelden gemaakt, die mooi aansluiten bij het thema: “Connecting by disconnecting.“

“Christien van de Pavert deed onderzoek naar mensen die off-grid leven, dat wil zeggen dat ze bewust afzien van bepaalde, als essentieel beschouwde, voorzieningen.” (Leiden universiteit, studentenwebsite, Festival werk antropologiestudenten.)

Wil je kijken, stuur een berichtje naar christienvdp@hotmail.com. Ze zal je graag het wachtwoord opsturen.

Wat je wilt en wat je krijgt

Gepubliceerd op oktober 6, 2021oktober 4, 2021 door alowiekeEen reactie plaatsen

“Als jullie over zes weken al weg zijn, dan moet ik snel zijn!” zeg ik nadenkend. Vandaag wordt het hem in elk geval niet. Maar ik zie wel wat anders. Het is een oranje afvalcontainer.

Liever luisteren? Klik op de knop onderaan de tekst.

Het zijn de mezen, die me het eerst begroeten als ik weer thuis ben. Zodra ik ’s ochtends in mijn buitenkeuken zit, komen ze tevoorschijn. “Twiet!” roept de zwartgekapte koolmees. Ik fluit terug en pak wat zonnepitten uit de glazen pot. Ik doe ze in de schil van de kokosnoot. Die hing er al voor ik kwam. Het is kennelijk een traditie die hoort bij deze plek. Ik doe daar graag aan mee. Na mij komt vast weer een ander, het zal de mezen niet uitmaken. Ik hoop dat die ook voor de vogels zorgt. Elke mezenpopulatie die overleeft is er eentje. En al komt er na mij toch wel weer een ander, nú zijn ze mijn vriendjes en ze weten heel goed dat ik het ben.

Ik kook mijn havermout op het elektrisch plaatje en kijk. De pimpelmees is een mooi geel met blauw vogeltje. Hij is minder doelgericht dan zijn verre neven en nichten uit de koolmeesfamilie. Rustig neemt hij de tijd, kijkt even hier en daar, voor hij uiteindelijk in het ronde bakje pikt. Hij neemt het zaadje mee in zijn snavel. Geklemd tussen de poten peuzelt hij het op, net als de anderen.

Na het ontbijt begint de dag. Het eerste wat ik wil doen, is terug gaan naar It Wiel. Voor ik op vakantie ging, had ik een plan gemaakt. Ik zou een vlot bouwen, en tot mijn verrassing vond ik vlak bij de juiste mensen die me zouden kunnen helpen. In It Wiel staat een bedrijfsverzamelgebouw. Er is klein bedrijfje dat me steigerdelen kan leveren en mijnheer Arnold heeft tweedehands plastic tonnen. Gisteren ben ik er geweest. Hij was er niet. Vol goed moed ga ik opnieuw op pad. Ik heb wind tegen. Rammelend komt de fietskar achter me aan. Er in zit een spanband, om de ton straks vast te maken. Als ik het terrein op fiets, vind ik opnieuw de deur gesloten. Bij het timmerbedrijf is wel iemand. Een vrouw komt van achter naar voren lopen. Ze is van de administratie en ontwerp, zegt ze. Over ruim een maand gaan ze verhuizen. Beduusd vraag ik wat er dan in komt, maar dat weet ze weet niet. “Als jullie over zes weken al weg zijn, dan moet ik snel zijn!” zeg ik nadenkend. Vandaag wordt het hem in elk geval niet. Maar ik zie wel wat anders. Het is een oranje afvalcontainer. Die zit vol smalle latten. Mooi aanmaakhout. Ik stal mijn karretje vlak naast de ijzeren bak en klim erin. Er zit een mooi rond gat in het ijzer, dat op de rand gelast is. Het is bedoeld om de container op te kunnen hijsen. Ik gebruik hem voor wat anders. Ik steek de latten in het gat en breek de één na de ander op maat. Tussen de latten liggen ook tientallen trommelstokjes van beukenhout. De meesten zijn beschadigd. Zouden die van Sytze Pruiksma zijn? Zorgvuldig werp ik ze in mijn karretje, tot het vol is. Dan klim ik de container uit en beland met een sprongetje op de grond. Het is een mooie oogst, al was het niet waarvoor ik op pad ging.

Wat je bedenkt is niet altijd wat er gebeurt. Hoezeer ik ook geloof in wat ik doe, en dat dat goed is. De mens wikt, maar God beschikt, zei opoe. Nou had God kennelijk beschikt dat ik maar beter warm de herfst in kon, dan met dat vlot bezig te gaan. Om in Opoes woorden te spreken; alles op zijn tijd. Ik ga het volgende week wel weer proberen, met die drijvers. Nu dit. Ik buk me, pak de lange latten die ik opzij had gelegd. Ik leg ze op de berg hout in mijn karretje, precies zó, dat ik ook nog de bocht om kan. Ik open mijn zwarte fietstas. Die is nat van de regen. Ik pak de tweede spanband die daarin zit. Die trek ik strak over de berg hout heen. Nu zit het muurvast. Vol vertrouwen fiets ik weg. Zo kan ik elke kuil in Jochums Reed aan.

Ik draai met een vaart het veld op en rijd in één stuk door naar het houten hok in de hoek. De wilgebomen ernaast buigen steeds verder over het dak heen. Dat lekt nog steeds en het wacht op de laatste werkzaamheden. Eigenlijk is dat een pleehok. Er is nu toch niemand, dus gebruik ik het maar, in ruil voor het onderhoud. Fijn hoor, zo’n hok. Ik open de houten deur, trek de plastic bak uit het frame van de fietskar, en kieper hem leeg. Het begint te regenen met dikke droppels. Met een armvol houtjes ren ik de vijfentwintig meter terug naar huis. Snel klauter ik het natte bordes op en duik in mijn hol in. De herfst is echt aangebroken. En hier sta ik dan. Vlak voor me op de vloer ligt mijn welverdiende warmte. Ik open de klep van de kachel en verheug me.