Ineens is het er. Kruiptijm groeit in hoekjes waarvan ik allang vergeten was dat ik het er ooit gezaaid had. Gestaag kruipt het verder, zich niks aantrekkend van de lange droogtes. Ik sta ernaast in het gras. Ik kijk ernaar en zie voor me hoe het hier kan worden. Met genoeg geduld vormt de geurige paarsbloeiende kruiper een strook, aan de rand van de perken, sterk genoeg om af en toe belopen te worden. Ik verwacht niet dat ik dat ooit te zien krijg. Dan ben ik hier allang weg…
Ik loop verder langs de kronkelmuur, die midden in het veld is opgemetseld. Vroeger stonden er alleen brandnetels. Nu hangen grote Blaassilenes weelderig tussen de andere planten. Verder op zie ik de geel bloeiende stalkaarsen, soms wel twee meter hoog. Allemaal zaad uit Roemenië, twee jaar geleden meegenomen en ingezaaid. Vorig jaar kwam er niks op, maar ik heb er wel veel van weggegeven. Want ik had zo véél ervan! En nu komt het wèl de grond uit.
Het paarse slangenkruid staat al lange tijd in bloei. Met zijn slingerende borstelige stengels beschermt hij de andere planten tegen konijnenvraat en kippen. Tussen de frambozen staan ook paarse bloemen, maar daarvan ken de naam niet. Verderop licht een wondermooi wit knopje op, tegen het groen. Het is een hoge plant en heel fijn opgebouwd. Ze staat vlak bij het duizendblad, met zijn brede witte bloemschermen. Het duizendblad heeft grote hoge bossen gevormd, groter dan ik ooit in Nederland gezien heb.
Ik ben tevreden. Ik hoop dat het zaad zich verspreid, op zoveel mogelijk manieren. Ik hoop dat het overal elders net zo mooi op komt als bij mij.
“Het is droog! Kom, we gaan plakken!” Dick zet zijn mok op tafel en volgt me, naar de bouwplaats, die achter mijn woonwagen ligt. Over het natte gras lopen we langs de nieuwe wagen, nu bedekt met doorzichtig zeil. Het zeil is wat ingezakt, er liggen plassen op. De vloer van de wagen ligt er al in, glanzend in de lak. Ik buig me voorover om de lange lat er onder vandaan te trekken, die ik de “lengtelat” heb genoemd. Er zijn al een heel aantal uitgezaagde stukjes op bevestigd, heel ritmisch, van diverse vormen. Als je het zo ziet lijkt het wel het binnenwerk van een enorme piano. Compositiestukken heb ik ze genoemd, omdat ze uit diverse onderdelen bestaan. Ze zullen de wand met de essenhouten dakbogen verbinden.
Het is een heel precies karweitje. Juist omdat alles er samenkomt moet het op de millimeter kloppen, anders past het niet.
Dick helpt me om de lange lat op de werkbank te leggen. De ene kant ligt op het platgelegde tuinhekje, dat ik als werkblad gebruik, de andere kant op de melkbus. Op de melkbus liggen twee grote stenen om het hoogteverschil te overbruggen.
Terwijl Dick de lat vastzet met twee lijmklemmen, loop ik naar de groene bouwkeet, die onder de lindeboom staat. De deur klemt een beetje. Maar dat is alleen als het zo vochtig is, als vandaag. Ik loop langs de cirkelzaag naar de achterwand van de kleine keet. Ik bewonder de grote verzameling essenhouten stokken, die keurig klaarliggen op de bovenste plank. Die zijn voor de dakbogen. Eronder liggen de spanten, die vorm zullen geven aan de wand van de wagen. Straks, als alles klaar is, zullen we het in een paar dagen tijd allemaal in elkaar zetten. Wat een gebeurtenis zal dat zijn!
Op de onderste plank staat een zwart veilingkistje. Dat moet ik hebben. Erin zitten verschillende onderdelen, die ik in de afgelopen tijd keurig heb uitgezaagd. Het is allemaal voor de compositiestukken, die we op de klaargelegde lengtelat gaan plakken, met superlijm.
Vandaag gaan we verder met monteren, met zijn tweeën. Fijn dat Dick er nu bij is, het werkt een stuk makkelijker en het is veel gezelliger. Dick kijkt me aan.
“Of zullen we eerst een filmpje maken, voor je verhaaltje?” vraagt hij. Dick houdt van filmpjes maken.
“Laten we dat doen,” knik ik instemmend.” Er is nog maar één bouwfilmpje, het is de hoogste tijd voor een vervolg.”
Het lukt allemaal net. Als het filmpje klaar is begint het weer te regenen. Gauw ruimen we alles op en duiken weer de wagen in. Elke dag loopt anders dan ik dacht.
Zo even was hun omarming nog innig. Een man en een vrouw staan stil naast elkaar. Zij is klein, taai en lenig, haar lange dikke vlecht glanst als rood goud in de zon. Zijn brede schouders hangen werkeloos neer onder zwart-grijs haar. Als bevroren staan ze te staren naar de kloof voor hun voeten, waar alle speelsheid van zojuist in verdwenen lijkt te zijn. Aan de andere kant zijn heuvels vol kamille, duizendblad, korenbloem, klaprozen en nog veel meer. Een groepje lindebomen geurt weldadig. Kleine rotspartijen en bosjes strekken zich uit als een vlekkendeken. Er doorheen zijn diverse kronkelwegen te onderscheiden. Het kruidige weiland lokt en geurt. Er graast een wit gevlekt paard en een ezel. De schimmel loopt omlaag naar een meertje, omringd door riet, elzen en wilgen. Ze kijkt naar de soepele tred en ziet hoe het dier zich vooroverbuigt om te drinken. Ze kijkt vragend naar haar lief, die nog steeds naast haar staat. Hun omhelzing zindert nog na, als een stroom van het klaarste water. Het geeft haar kracht. Ze kàn het, weet ze. Juìst nu!
“Nee,” antwoordt hij haar vragende blik, “ik spring niet. Jij bent jong en vol energie, ik ben oud.” Ze kijkt hem ontsteld aan. “Jij oud? Dat dènk je maar. Was het niet heerlijk, te ravotten in de rivier en klommen we niet in de hoogste bomen?”
“Nee. Ik doe het niet. Veel te groot, dat land aan de overkant. En wat heb ik daar? Hier heb ik een huis en een vijver met vissen erin. En mijn hondje. Ik kan het niet.”
“Dan spring ik alleen,” zegt ze. Ze neemt een aanloop en maakt een sprong als een reuzenpanter. Tegelijkertijd gebeurt er iets merkwaardigs. Terwijl ze door de lucht vliegt, verdwijnt het ravijn. Maar zodra haar voeten de grond raken is het er weer. Ze staat aan de overkant van een gapende spleet.
“Zag je het?!” roept ze hoopvol, “Jij kan het òòk!”
“Nee,” zegt hij “Ik denk niet dat ik dat ook kan.”
“Ik ga nu verder,” de woorden komen met moeite uit haar mond. “Lief, kom mee! Dan kunnen we samen jong zijn in dit prachtige land.”
“Ik kan het niet. Jij bent een optimist en je kan bergen verzetten. Ik niet. Ik geloof er niet in.”
Ze draait zich resoluut om en loopt verder. Duizend kleuren groen breken in het licht van haar tranen. Nog een paar maal kijkt ze achter zich, strekt haar armen zo breed uit, alsof ze de hemel wil omvatten. De hemel boven haar hoofd is het enige wat ze nog met hem deelt. Zijn profiel verdwijnt langzaam in de verte. Hij kan nog steeds springen, denkt ze. Maar toch blijft ze niet staan. Het kronkelpad voor haar voeten lokt, het lijkt een eigen leven te leiden. En veel dieren lijken haar als nieuwkomer te willen zien, de roodborst, het paard en de ezel. Vanuit de struiken kijken er nog meer toe, die wel nieuwsgierig, maar minder dapper zijn. Om haar hoofd zoemt een dikke hommel. Dan hoort ze voetstappen. Over het pad loopt een man, hij komt rustig haar kant op. In zijn hand heeft hij een dienblad, met geurend brood en een rode theepot er op. “Welkom!” roept hij stralend. Ze lacht terug.
Bij de ingang naar de douches van de minicamping. Daar zat het. Een flink hommelnest, lekker droog en warm in de steenwol. Ze vonden hun weg door een kier in het houten kastje, dat om de waterleiding heen was gebouwd. Het leek ons geen goed idee, een hommelnest op een publieke plek. Hoewel ze niks doen en niet gevaarlijk zijn, leek het toch beter ze naar elders te verhuizen.
Ik wist niet hoe dat zou gaan. Even later ligt het nest ligt in stukken uit elkaar. Met de hooivork heeft Ton, de beheerder, de steenwol weggeplukt dat om de waterleiding heen zat. Hij was bang om aangevallen te worden en vernielde het nest op veilige afstand. Het ligt in dikke vlokken overal en ergens en tientallen hommels vliegen opgewonden in het rond. Op de grond ligt een kleverige klont gemaakt van ronde bolletjes. Zijn dat de raten? Gefascineerd kijk ik ernaar. Verdrietig ook. Het voelt als heiligschennis. Dat kan ik niet zo laten luggen. Ik richt me tot Ton. “Ik maak het wel af. Ik stop alles in een stalen mand. Kunnen ze daar hun nieuwe nest maken.”
“Dan zou ik wèl iets anders aan doen!” lacht Ton. Ik kijk naar mijn blote armen die uit mijn lange zomerhemd steken. “Misschien niet nodig, maar ik doe het toch maar,” antwoord ik. Ik heb nog nooit een hommelnest verhuisd.
Ik trek een dikke trui aan, een broek en klompen. Over mijn hoofd doe ik een dunne zijden doek, die ik op zijn plek houd met een strooien hoed. Roze is de zijde en ik kan er zo doorheen kijken. Nu lijkt het net een imkerpak. Met dikke gevoerde handschoenen aan kan mij niets gebeuren. Ik loop terug naar de puinhopen van het nest. Er kruipen en vliegen veel hommels rond, kleintjes en grotere. De kleintjes kunnen mannetjes zijn en de grotere de werksters. In de hoek ligt een hele grote dode hommel. Eén van de koninginnen? Zou ze al lang dood zijn? Ik kan nu alles zien, zo bijzonder!
Ik heb de mand klaargezet, pal naast het kapotte nest. Voorzichtig pak ik een dik stuk isolatie en leg het er in. Ik herhaal het, tot de bodem vol is. Dan leg ik de raten er in, precies in het midden. Ik maak de mand helemaal vol, tot de rand. De Hommels worden drukker en een een stuk of drie zoemen keihard bij mijn oor. Toch een beetje eng. Maar ze doen geen enkele poging om me te steken. Ik wist wel dat hommels doodgoeie beestjes waren en toch verrast het me. Nu hun nieuwe huis klaar is laat ik ze toch eerst maar even met rust.
.
.
Een uur later keer ik terug. Gewoon in mijn hemd. Ik kijk naar de plek waar het oude nest zat. Het gele isolatie is nog niet allemaal weg. Sommige hommels sjouwen zinloos rond met plukken steenwol, anderen kruipen weg in de laatste restjes. Ik moet echt alles weghalen, des te eerder is deze zielige verwarring voorbij. Met blote handen en slechts in mijn hemd, haal ik stukje bij beetje alles er uit. De hommels zijn niet meer in me geïnteresseerd. De allerkleinsten lopen hulpeloos rond. Zijn dat mannetjes? Als ik mijn vinger voor ze neerleg kruipen ze er op alsof het een reddingsboei is. Eén voor één breng ik ze naar het kersverse hol van hun nieuwe huis in de mand van dik ijzerdraad. De slimste en ijverigste werksters hebben alweer een gang gemaakt. Daar stop ik de kleinere stumpers in en ze kruipen meteen naar binnen.
Ik maak de oude nestplek zo goed als leeg. Uiteindelijk is er nog één hommel die het maar niet begrijpt en druk blijft zoeken. Hij wil ook niet op mijn vinger. Ik laat hem maar. Vroeg of laat komt er vast wel een nestgenoot, die hij kan volgen.
.
.
Al snel zijn alle hommels vertrouwd met het nieuwe nest. Het is iets moois geworden. Ik heb een tafel voor ze gemaakt, als dakje. Een tafel vol hommelteksten en tekeningen. Een heel educatieproject. Nu schuiven we het hommelhuis elke dag een meter op. Over een week of twee staat het tegen de muur van de schuur, vlak bij de fruitbomen. Een mooie plek om verder te hommelen.
Alowieke 